“In zonde ontvangen en geboren.” Zondag klinken deze woorden uit het doopformulier weer. Maar geloven we dat ook echt, bij zo’n klein babytje, bij de persoon die ons in de spiegel aankijkt? Geloven we dat wij allemaal tot het ergste in staat zijn?

Yehil De-Nur, Holocaust overlevende, deed  tijdens het proces tegen Adolf Eichmann een bijzondere ontdekking en stortte, al huilend in. Wat ging er op dat moment door hem heen?

 Zondagmorgen lezen we Johannes 2:1-11 en 23-25, over het bruiloftsfeest waar de wijn op is… de feestvreugde verstomt. Totdat er een nieuwe ceremoniemeester opstaat, die de Heer van het feest is, de wijn weer doet vloeien, de feestvreugde terugbrengt. Dans jij dan weer mee?!
We gaan met elkaar kijken wat dit allemaal te betekenen heeft…

Welkom in kerk! Voor de kinderen is er kindernevendienst, voor de allerkleinsten crèche in de kelder van Ons Centrum.

Om de preek niet onnodig lang te maken, heb ik het onderstaande weggelaten uit de preek. Maar het is wel een stukje achtergrond die verhaal beter doet begrijpen:

In traditionele culturen zijn familierelaties en de gemeenschap belangrijker dan het individu. De zin van het leven ligt niet allereerst in individuele prestaties, maar in de betekenis voor de gemeenschap. Bepaalde vormen daarvan zie je nog terug in Enter. Je doet iets wel/niet voor je familie, toch maar geen feestband op je bruiloft vanwege opa en oma. Je doet iets wel/niet voor de gemeenschap, toch je auto maar niet wassen op zondag vanwege de buren.

In traditionele culturen ligt het doel van het huwelijk niet allereerst in het geluk van twee mensen, soms is er zelfs geen keus maar wordt je uitgehuwelijkt, maar in het samenbinden van de gemeenschap en het opvoeden van de volgende generatie. Het is gericht op het grotere geheel van samenleving, het overstijgt het individuele. Bepaalde vormen zie je nog terug in Enter : je blijft bij elkaar voor de kinderen, het eigen belang is ondergeschikt…

Als kerk staan we deels ook nog in die traditionele cultuur : zondag wordt de doop niet thuis, maar in het midden van de gemeenschap bediend. Omdat geloofsopvoeding niet alleen thuis, maar ook in de geloofsgemeenschap gebeurt, met elkaar. Denk aan crèche, kindernevendienst, catechese. Ook in Enter weten we dat als je er thuis misschien alleen voor staat, dan is er een gemeenschap die je omringt en steunt.

In traditionele culturen waren bruiloften en bruiloftsfeesten veel belangrijker dan in onze individualistische cultuur. Elke bruiloft was een openbaar feest voor hele stad omdat het huwelijk de hele gemeenschap aanging, niet alleen het stel dat trouwde. Dat zie je nog terug, bijvoorbeeld in bepaalde streken van het land, ik denk bijvoorbeeld aan Twente waar veel meer mensen delen in de feestvreugde van een bruiloft dan elders in het land.

Tegelijk was / is de bruiloft één van de belangrijkste momenten in het persoonlijke leven van bruid en bruidegom. Toen was het de dag waarop ze volwassen werden en als zodanig mochten deelnemen aan de samenleving. Nu is het zelfstandig keuzes maken, niet alles om lieve vrede wil wel/niet doen, wat opa/oma zouden kunnen denken, maar je (groot)ouders verlaten, loslaten, op eigen benen gaan staan.

Geen wonder dat bruiloftsfeesten toen minstens een week duurde, nu ook vaak nog meer dan één dag in traditionele culturen. Tegen deze achtergrond begrijpen we dat het verhaal in Johannes 2 een dramatisch gebeuren beschrijft.

Van maandag 22 januari tot en met vrijdag 26 januari komen christenen in Enter bij elkaar om samen te bidden voor de vreemdelingen in ons midden, slachtoffers van geweld, onze gezinnen en kerken, de armen en slachtoffers van mensenhandel. Ook jij bent van harte uitgenodigd om één of meerdere avonden mee te bidden.

Bidt u met ons mee? De bijeenkomsten zijn van 19.30u tot uiterlijk 20.15u, zodat je nog genoeg tijd hebt om iets anders te doen die avond. De inloop is er vanaf 19.15u, na afloop is er nog gelegenheid om elkaar te ontmoeten onder het genot van koffie, thee of water.

– maandag 22 januari – Heb de vreemdeling lief, door Sander de Jong

– dinsdag 23 januari – Hoop en herstel (geweld), door Harriët Smit en Diny Hegeman

Beide avonden in de kerkzaal van de Hervormde Gemeente, Dorpsstraat 55

– woensdag 24 januari – Gezin en kerk als familie, door Daan Spoon

In activiteitencentrum ’t Zumpke, Reggestraat 85, de locatie van Reggestroom.

– donderdag 25 januari – Als een geliefd mens (mensenhandel), door Floris den Oudsten

– vrijdag 26 januari – De armen roepen, door Floris den Oudsten

Beide avonden in “Ons Centrum” van de Gereformeerde Kerk, Putman Cramerstraat 55 (achter de kerk)

Weet je van harte welkom, wie je ook bent…

Hieronder nog meer informatie over het thema.

Het thema van de gebedsweek is: Recht door zee

Gods rechterhand leidde het volk Israël recht door zee. God deed het volk dat jarenlang onderdrukt was door de Egyptenaren recht. In Exodus 15 lezen we een lied dat Mozes samen met de Israëlieten hierover zong. Het lied is het uitgangspunt voor het materiaal van de Week van Gebed voor de Eenheid in 2018. De kerken uit het Caribisch gebied verzorgden het materiaal.

In het lied uit Exodus 15 wordt gezongen over de kracht van Gods rechterhand. Het volk van Israël zag hoe Gods hand in actie kwam en hen recht door zee leidde. God bevrijdde Israël uit slavernij. Geen mens hield voor mogelijk dat de zee zou splijten. Maar God maakte een krachtig gebaar. Het was genoeg geweest. God schakelde de vijand uit. Uw rechterhand, HEER, ontzagwekkend in kracht (Exodus 15:6a) Het verhaal over de bevrijding van het volk van God spreekt de Caribische christenen erg aan. De Caribische christenen uit veel verschillende tradities herkennen de hand van God in het beëindigen van de slavernij. God brengt vrijheid. God verricht de reddende daad. Het lied van Mozes en Mirjam (Exodus 15:1–21) is een voor de hand liggende keus voor het thema van de Week van Gebed 2018.

egenwoordig zijn er nieuwe bedreigingen die mensen in slavernij brengen. De menselijke waardigheid, geschTapen naar het beeld en de gelijkenis van God, is opnieuw in gevaar. Persoonlijke misstappen en sociaal onrecht tasten de menselijke waardigheid aan. Het ontbreekt de wereld te vaak aan rechtvaardigheid en inlevingsvermogen. Armoede, geweld, onrechtvaardigheid, drugsverslaving en pornografie bezorgen mensen veel pijn, verdriet en angst. De rechterhand van God, die het volk Israël uit de slavernij haalde, gaf hoop en moed aan de Israëlieten. Zo geeft God nu hoop aan de christenen van de Cariben en Nederland waardoor ze geen slachtoffer zijn van de omstandigheden. Als getuigen van deze gezamenlijke hoop werken de kerken samen om aan alle mensen uit het gebied hulp te verlenen, en met name aan de meest kwetsbare en genegeerde mensen.

De “Week van Gebed” wordt georganiseerd door de Gereformeerde Kerk, Reggestroom en de Hervormde Gemeente te Enter.

Zie voor meer informatie over de organiserende kerken www.gereformeerdekerkenter.nl , www.hervormdenter.nl of www.reggestroom.com

Meer informatie over de Week van Gebed is te vinden op www.raadvankerken.nl of www.missienederland.nl

 

 

We dachten er met elkaar over na n.a.v. de ontmoetingen van Jezus met een insider en outsider. In Johannes 3 ontmoet Jezus een moreel hoogstaande insider, politiek en religieus leider van de gevestigde orde. In Johannes 4 ontmoet Jezus een in sociaal, moreel en religieus opzicht buitenbeentje, toevallig ook nog eens vrouw. Als we deze twee ontmoetingen naast elkaar leggen, deze twee uitersten tegelijk ontmoeten, hebben ze dan iets gemeenschappelijks? Want als deze twee mensen iets gemeenschappelijks hebben, dan hebben we allemaal iets gemeenschappelijks… Door deze twee verhalen naast elkaar te lezen, kunnen we zien wat volgens Johannes mis met wereld is. Het gaat over zonde en zondaar, woorden die een eigen betekenis hebben gekregen. Om de ander mee af te schrijven, om jezelf beter voor te doen en de ander te veroordelen. Zo ook in Jezus’ tijd : Jezus ontmoette zondaars, die waren afgeschreven, anderen ontmoetten daarom de zondaars niet. De Bijbelse opvatting over zonde is veel radicaler en verderstrekkend : iedereen is los van God een zondaar… Zijn wij werkelijk geneigd tot alle kwaad? Ja ; tenzij dan dat wij door Gods Geest wedergeboren worden. Heidelberger Catechismus, zondag 8

Het antwoord op de vraag ‘wat is er mis?’ vinden we in de ontmoeting met de insider, ’s nachts, bij kaarslicht én met de outsider, midden op dag, bij een bron, in de volle zon.

 We ontmoeten eerst de outsider, een zondaar met zonde zoals de meesten het herkennen. Jezus reist met zijn discipelen door Samaria. Als hij bij stad Sichar komt, gaan discipelen om eten. Jezus is moe en heeft dorst. Hij zit bij de waterput maar kan er geen drinken uithalen, want heeft geen waterkruik. Maar dan komt er vrouw helemaal alleen, midden op dag, water putten en dan zegt Jezus…

Schriftlezing 1 : Johannes 4 : 7b-19

Jezus zet een radicale stap door het gesprek te beginnen, de vrouw is geschokt als Jezus met haar gaat praten, want Joden en Samaritanen waren aartsvijanden, Joden zagen Samaritanen als minderwaardig en ketters. Het was ook nog eens een schande voor een Joodse man om een vreemde vrouw in het openbaar aan te spreken. Deze vrouw stond overal buiten, zelfs binnen haar eigen kleine onbeduidende hoekje van samenleving. Waar Nathanaël uit Galilea nog kon neerkijken op Jezus uit Nazareth, kon zij op niemand neerkijken… Als Jezus haar aanspreekt legt hij opzettelijk contact over alle barrières heen die mensen tussen zichzelf en anderen kunnen optrekken : ras, cultuur, geslacht, moreel en omgangsvormen : radicaler kan niet. De voorbeeldige, religieuze, joodse man, zonder zonden tegenover de diep gevallen, heidense, Samaritaanse vrouw. Dan begint Jezus over levend water en nooit meer dorst krijgen, waar heeft hij het over? Levend water is beeldspraak voor eeuwig leven, leven met God, die beeldspraak zegt ons niet zoveel. Overal kunnen wij aan drinkwater komen, de meesten weten niet eens wat echt dorst lijden is, maar het is afschuwelijk. Als je na echt dorst lijden weer water proeft is dat meest bevredigende ervaring die er is, water is leven en meer. Jezus zegt : ik heb iets voor jou waar je absoluut niet zonder kan, zoals water voor je lichaam. Maar Jezus zegt nog meer : water redt niet alleen ons leven, maar bevredigt diep van binnenuit. Water van Jezus wordt, als je dat krijgt, een bron binnen in je waaruit water opwelt dat eeuwig leven geeft. Ongelofelijke bevrediging en voldoening die niet afhangt van omstandigheden waarin je verkeert. Waar wordt jij gelukkig van? Wat schenkt jou werkelijk voldoening in het leven? Vaak iets buiten jezelf : op de gebieden Geld-Seks-Macht We denken, als ik dat heb, dan ben/wordt ik echt gelukkig… maar het is iets buiten jezelf. Jezus zegt : niets wat buiten jezelf ligt, kan werkelijk je dorst lessen die binnen in je is. Je hebt water nodig dat nog dieper uit je binnenste opwelt dan de dorst zelf. En Jezus kan dat geven, kan het binnen in je leggen. Ik kan je in het diepst van je bestaan absolute, onpeilbare voldoening geven, ongeacht wat er aan de buitenkant gebeurt, ongeacht de omstandigheden.

Wat het moeilijk maakt om Jezus echt te begrijpen is dat de meeste mensen niet in staat zijn om die diepe, innerlijke dorst precies te peilen en te begrijpen. Zolang je denkt dat je op je eigen manier gelukkig kan worden, zelf wel je eigen dromen kan verwezenlijken heb je Jezus niet nodig, kan je volkomen voorbijgaan aan hoe diep je dorst werkelijk is. De meeste mensen doen zichzelf geloven dat  ze nog geen werkelijke voldoening in het leven ervaren, omdat ze hun doelen nog niet hebben bereikt, dromen nog niet verwezenlijkt. Zo gaan we maar door met het najagen van onze doelen zonder te zien hoe diep onze geestelijke dorst is. Dat verklaart dat mensen die wel hun dromen verwezenlijken, ontdekken dat die ideale omstandigheden waar ze zo naar verlangden geen voldoening schenken waar ze op gehoopt hadden. Film/popsterren die zelfmoord plegen : ze hebben alles, maar zijn diep ongelukkig, geen innerlijke vrede. Iedereen moet iets hebben om voor te leven, maar Jezus’ punt is : je hebt er niets aan als ik dat iets niet ben. Wat jouw ‘iets’ ook is, je wordt er afhankelijk van, je hebt geen toekomst zonder dat ene. Als je het dreigt te verliezen : super bang, als iemand er tussen komt te staan : super boos, als het je niet lukt om het te bereiken, kan je het jezelf onmogelijk vergeven. En als je het weet te bereiken, dan zal het je nooit de voldoening kunnen geven die je ervan verwachtte. Iedereen gaat ergens voor, aanbidt iets, aan ons is de keuze wat we kiezen om te aanbidden. Jezus zegt : behalve als je mij aanbidt, behalve als ik centraal sta in je leven, behalve als je mij probeert om je geestelijke dorst door mij te laten lessen en niet door al die andere dingen, behalve als je inziet dat de oplossing verinnerlijkt moet worden i.p.v. alleen maar aan de buitenkant te kijken, zal wat het ook is dat je aanbidt je uiteindelijk in de steek laten, laten sterven van dorst.

Wij vergeten vaak hoeveel dorst we hebben, omdat we nog denken onze dromen te kunnen verwezenlijken. Zolang kan je nog zonder Jezus proberen er iets van te maken van het leven. Wij hoeven God niet in alles te vertrouwen, omdat we nog zoveel hebben waarop we kunnen vertrouwen. Wat als alles ons zou worden afgenomen, zoals Job, zouden we dan nog steeds in Gods goedheid geloven? Wees in geen ding bezorgd, werp al uw zorgen op God, want Hij zorgt voor u : niet naïef, maar als geloofsbasis. Zonder die geloofsbasis, wat is ons alternatief? Waarop vertrouwen we dan? Onze spullen, eigen kracht? Wij hebben nog water genoeg, levend water zegt ons niets, wij hebben onze eigen bronnen/zekerheden. Maar deze vrouw bij put heeft die illusie niet meer, die zit helemaal er door heen, heeft echte dorst. Ze zegt meteen tegen Jezus :  wat is dat levende water? Wilt u het misschien aan me geven? Dan stelt Jezus een vraag : ga je man halen… Wat doet Jezus? Deze vrouw met haar seksuele geschiedenis voldoet aan traditionele kenmerken van ‘zondaar’. Waarom lijkt Jezus ineens over iets heel anders te beginnen? Van levend water naar mannen? Hij begint niet over iets heel anders, maar stuurt langzaam naar de goede richting. Als je wilt begrijpen wat dat levende water precies is dat ik je aanbied, moet je eerst begrijpen hoe je in je eigen leven op zoek bent geweest. Je hebt geprobeerd om het geluk te krijgen door middel van mannen en dat werkt niet, toch?  Je verlangen naar seks is onvervulbaar en het zal nooit ophouden. De timmermanszoon slaat de spijker op de kop, de vrouw reageert geschokt en ontdekt dat Jezus de Christus/Messias is…

Waar wordt jij gelukkig van? Wat in het Geld-Seks-Macht spectrum verlang jij naar? Het werkt niet, daarom zingen we : Als een hert dat verlangt naar water, u alleen kunt mijn hart vervullen…ik verlang naar u!

Dan die andere ontmoeting die Jezus had net voor deze ontmoeting met een outsider/zondaar. Jezus ontmoet een heel belangrijke man, farizeeër, godsdienstig en politiek leider, midden in nacht.

Schriftlezing 2 : Johannes 3 : 1-7

Valt het je op dat Jezus Nicodemus totaal anders benadert dan vrouw bij de put? Bij de vrouw begint hij vriendelijk, confronteert haar langzaam met haar geestelijke nood. In deze ontmoeting met de insider is Jezus echter harder en directer. Nicodemus begint het gesprek, heel beleefd : ik heb zulke geweldige dingen over u gehoord. Maar Jezus reageert bijna onbeschoft : je moet opnieuw geboren worden. Ik kan me voorstellen dat Nicodemus, die God zijn leven lang aanbeden heeft volgens de strikte joodse traditie, zich beledigd kan hebben gevoeld door deze vreemde uitspraak. Opnieuw geboren worden? Is het nu nog niet goed? Blijkbaar niet, het moet totaal nieuw worden. Nicodemus is een leider van het volk, lid van het sanhedrin, de vergadering van rechters van het Joodse gerechtshof, het gaat hem voor de wind, hij is een vrome farizeeër die hoog in aanzien staat. Veel beter in het geloof dan hij kan je niet krijgen : een super gelovige in positieve zin. Niet iemand die zo diep is gezonken als die vrouw dat alleen radicaal nieuwe start echt toekomst biedt. Jezus confronteert Nicodemus niet met gebrek aan voldoening, ik kan u levend water geven, maar confronteert hem met zijn zelfvoldaanheid, zijn dikke ‘ik’, u moet opnieuw geboren worden. Wat droeg jezelf bij aan je geboorte? Moest je hard werken om het voorrecht te verdienen om geboren te worden? Vond je geboorte plaats doordat jij het zo goed gepland had allemaal? Totaal niet! Je kunt geboren worden niet verdienen en er niets aan bijdragen. Het is een gratis levensgeschenk. Zo ook met opnieuw geboren worden, uit genade, geen enkele inspanning kan haar verdienen.

Je moet lef hebben om zoiets tegen iemand als Nicodemus te zeggen. Jezus zegt dat zondaars buiten er in geestelijk opzicht niet anders aan toe zijn dan Nicodemus binnen. Voor God  zijn ze allebei net zo verloren, ze moeten allebei opnieuw geboren worden. Ze hebben allebei eeuwig leven nodig en dat leven zal  een gratis geschenk moeten zijn. Hoe heeft Jezus het lef om dat te zeggen? Omdat Jezus uitgaat van dieper zondebesef dan de meeste mensen hebben. Waarom die vrouw bij waterput zo door Jezus wordt aangesproken, dat begrijpen we wel. Maar waarom Nicodemus? Waarom is deze voorbeeldige man een zondaar die redding nodig heeft? Omdat zonde op zoek gaan is naar iets anders naast God voor je redding, je geluk. Het is Gods plaats innemen, als het ware je eigen redder en heer worden, het zelf volbrengen i.p.v. Jezus. Eén manier is streven naar geluk, alle morele regels overtreden, GSM als soort van redding : zoals de jongste zoon. Maar er is ook een religieuze manier waarop je je eigen redder en heer wordt : zoals de oudste zoon (zie Lukas 15). Dat je je zo gedraagt alsof God je vanwege jouw goede manier van leven en je voorbeeldige prestaties feitelijk wel moet zegenen en je gebeden wel moet verhoren op die manier waarop jij dat wilt i.p.v. Gods wil. Je ontleent aan je morele goedheid en inspanningen betekenis en zekerheid die anderen ontlenen aan GeldSeksMacht. Het verraderlijke hiervan : religieuze mensen spreken over op God vertrouwen, maar vertrouwen op zichzelf. Je houdt keurig de regels, doet niets verkeerd, maar je hart vult zich met trots, onzekerheid, jaloezie, waarmee je de wereld een verschrikking maakt om te leven voor de mensen om je heen.

Zo zijn Nicodemus en Samaritaanse vrouw allebei zondaars die genade nodig hebben, zo wij allemaal. Jezus noemt onze manier van leven, van overleven : zonde. Wat er mis is? Ons egoïsme. Hij zegt dat je levend water nodig hebt, je opnieuw geboren moet worden, om eeuwig te leven. Je moet je schuld belijden, inzien wat je nodig hebt, God vragen je om Jezus’ wil te aanvaarden.

Stel dat je voorbeeldig leeft, maar niet religieus bent, optie openhoudt dat God bestaat.  Maar je bent een goed mens, dat is het enige wat er toe doet, toch? Maar is dat zo? Stel, een weduwe die haar zoon opvoedt : naar goede scholen/universiteit stuurt wat haar veel kost. Tijdens de opvoeding zegt ze : ik wil dat je goed leeft : altijd de waarheid spreekt, hard werkt en om de armen geeft. Als de jongen afgestudeerd is, begint hij aan zijn carrière en verdere leven, zonder ooit nog contact met zijn moeder te hebben. Stel dat je hem vraagt naar de relatie met zijn moeder : nee, met haar persoonlijk heb ik niets te maken. Maar ik spreek altijd de waarheid, werk hard en geef om de armen. Ik leid een goed leven, dat moest toch? Zouden we dat voldoende vinden? Nee. Zij heeft alles gegeven wat ze had voor zijn toekomst. Meer dan moreel goed leven is hij aan zijn moeder verschuldigd haar lief te hebben, loyaal te zijn.

Als er een God is, dan ben je hem letterlijk alles verschuldigd. Als er een God is, dan ben je hem veel meer verschuldigd dan een voorbeeldig leven, een beetje vertrouwen. Hij verdient het om centraal te staan in jouw leven, als God niet middelpunt van je leven is, is het mis. Zelfs als je een goed mens bent, maar je laat God niet toe als jouw God, of niet voor 100% en/of altijd en overal, dan ben je net zo zondig als Nicodemus en de Samaritaanse vrouw, je bent je eigen redder en heer. Wat er mis is? Stop met zoeken naar verkeerde vormen van redding, naar namaakredders, nep-geluk. Als je al je kaarten zet op goede manier van leven en het gaat mis, dan is er geen hoop meer voor je. Omdat elke andere redder dan Jezus geen echte redder is, geen echte voldoening kan geven. Jezus is enige redder die als je hem ontvangt voldoening schenkt, als je faalt vergeving schenkt. Door zijn dood, kunnen wij opnieuw geboren worden. Jezus volbracht het voor zelfvoldane mensen. Als we dat beseffen, zal ons hart zich afkeren van de dingen die ons in hun greep houden en toekeren naar Christus om hem te aanbidden, ons leven aan Hem toe te wijden, leven te ontvangen. Als nieuw geboren, dankbaar levend uit bron die echt voldoening en geluk biedt, omdat Jezus het volbracht.

De hele dienst inclusief preek, kindermoment en extra voorbeelden is te beluisteren via de website.

 Zondag 21 januari lezen we in beide diensten uit Johannes 11. Daar ontmoet Jezus de rouwende zussen Marta en Maria (‘s morgens) én we ontmoeten een huilende Jezus (‘s avonds). We denken na over de vraag, nu we weten wat er mis is met de wereld : wat of wie kan alles weer goed maken? 

Welkom in beide diensten!

 N.a.v. het verhaal over Nathanaël willen we nadenken over meest fundamentele vraag van alle grote vragen in het leven: Waar moeten we zoeken naar antwoorden op de grote vragen in het leven? En waar niet? Waar zoek jij? Deel het even met je buren….

Waar zoek je, als je sceptisch bent, scepsis tegenkomt bij anderen, als je het niet altijd en in alles bij God zoekt… Want ook als christen heb je soms vragen, twijfels, scepsis bij het verhaal van God.

 De ontmoeting tussen rabbi Jezus en de latere discipel Nathanaël staat aan begin van het Johannesevangelie, na zogenoemde ‘proloog’, het keerpunt in de geschiedenis van het denken. De filosofen toen dachten : aan de basis, het begin van het universum ligt een rationele en morele orde/systeem ten grondslag. Deze natuurlijk orde noemden ze ‘logos’, wij vertalen het als ‘woord. Goed leven, was leven volgens die orde, die logos/het woord.

 Daarover lezen we in Johannes 1:1-4, zo dachten ze in die tijd en Johannes sluit daar bij aan. Maar dan vers 14, dat sloeg in als een bom, ook nu nog in een wereld waar velen leven zonder doel, met bestemming onbekend. Er is een doel in ons leven, iets waar we voor gemaakt zijn, we zijn onderdeel van een groter plan. De wereld is geen toeval, het leven geen toevallig proces van evolutie, er is een plan/bedoeling. De betekenis van het leven vind je niet in een principe of structuur maar bij een persoon die op aarde heeft geleefd.  Dat is revolutionair : goed leven is niet goed nadenken, daarmee dus niet weggelegd voor gewone mensen. Als het christelijk geloof waar is, dan is het goede leven te vinden in een persoon met wie je een relatie kan aangaan, is het goede leven binnen handbereik voor iedereen die Jezus beter wil leren kennen. Een relatie aangaan, liefde, is niet alleen voor denkers, maar kan iedereen overkomen die er voor open staat. Laten we, samen in de naam van Jezus, samen bidden en samen zoeken naar het plan van onze Heer. We zingen ‘Samen in de naam van Jezus’

In Jezus’ tijd waren er nog geen universiteiten, je sloot je als student aan bij een leraar/rabbi. Het is dus een alledaags tafereel als rabbi Jezus zoals andere rabbi’s met leerlingen/studenten in contact is. We lezen Johannes 1: 44-52.

 Nathanaël heeft 3 problemen : hij is een tikje verwaand, verkeerd in geestelijke nood en gaat/wil te snel.

 1) Nathanaël is een tikje verwaand, als hij vol minachting sneert : kan uit Nazareth iets goeds komen? Nazareth, daar keek iedereen op neer… Nathanaël denkt vanuit een systeem : Nazareth is fout, punt. Nathanaël is een echt mens : neerkijken op anderen, ook als anderen op jou neerkijken. Want Nathanaël kwam zelf uit Galilea, dat was minder dan Jeruzalem, maar in Galilea had je nog Nazareth… NOS-mensen, niet-ons-soort-mensen, zien er anders uit, zijn anders, minder…Het is een menselijke behoefte dat anderen ons zien als normaal/goed/oké. Om dat beeld te verstevigen, schilderen we anderen af als minder/slechter/niet oké.

Voor Nathanaël was het duidelijk : iemand uit Nazareth die antwoorden geeft? Laat me niet lachen. Veel mensen kijken vandaag zó naar christendom, zóals Nathanaël naar Nazareth keek. Het christendom komt nog steeds uit Nazareth : niets voor mij, onzin, heb er genoeg over gehoord, iets goeds?

 Maar deze manier van reageren/afwijzen levert je 2 problemen op:

1) Het is altijd dodelijk : het vernietigt alle creativiteit en probleemoplossend vermogen.

Als je jouw sleutel kwijt bent, waar zoek je dan het eerst? Waar ze kunnen zijn, maar als ze daar niet zijn? Dan moet je verder gaan zoeken, daar waar ze niet kunnen zijn en daar vind je ze vaak. Niets is dodelijker dan op voorhand bepaalde dingen van de hand wijzen, niet openstaan voor iets nieuws…

2) Maar er is een dieper probleem : je snijdt levensader door die waarschijnlijk veel van jouw eigen kernwaarden gevoed heeft.

Het christendom is de oorsprong/bron/wortel van één van de grondbeginselen van een vredige samenleving. Je vijand liefhebben i.p.v. doden. Elk mens is naar Gods beeld geschapen, en daarmee gelijkwaardig. Armen/ziekenzorg.

Zonder christendom waren de mensenrechten nooit zo algemeen aanvaard in onze cultuur. Naastenliefde, barmhartigheid, was/is (!) waanzin in een wereld waar de recht van sterkste overheerst, winner takes it all. Toen kwam het christendom : elk mensenleven is evenveel waard, het gaat over de allesovertreffende liefde, ook voor vijanden…

Maar dat kan je toch ook geloven zonder de Bijbel?! Is dat zo?

Bijbelboek Genesis beschrijft hoe de cultuur eruit zag voor God met zijn lichtstraal in de duisternis scheen:

– het eerstgeboorterecht : de oudste zoon erfde alles, andere kinderen kregen dus niets.

Maar God kiest telkens de jongste zoon uit, niet die de wereld verwachtte.

Abel boven Kain, Izak boven Ismael, Jakob boven Esau, David boven 7 oudere broers.

– vrouw met veel kinderen was een zegen, vrouw zonder kinderen was een schande.

Maar God kiest telkens vrouwen uit zonder kinderen voor zijn plan en opent hun schoot.

Sara, Rebekka, Hanna, Elisabeth

Altijd werkte God door mannen en jongens, vrouwen en meisjes die niemand zag staan. Jezus en christendom werden niet populair vanwege het opleuken van wereld, maar van het beter maken. Dat gebeurt/de op totaal andere manier, botst met alle andere culturen en religies, met onze regels en gevoel. Het christendom is anders dan al het andere, revolutionair, al hebben we er iets gewoons van gemaakt… Als je wel een goed mens wil zijn, naastenliefde/zorgen, wat voortkomt uit de Jezusbeweging, waarom Jezus niet? Als je wel de vruchten/goede werken wil, waarom niet de stam/het christendom, de wortel/het begin/Jezus? Jezus die het leven verklaart, betekenis en doel geeft, een groots plan met je leven heeft. Want je loopt een risico : als je de bron negeert, dan kan het water vertroebeld raken. Als de waterstroom blokkeert, kan het droog worden…

Wees niet als Nathanaël, pas op voor je vooroordelen, voor minachting en afwijzing van het onbekende/nieuwe…

 2) Nathanaël verkeerd in geestelijke nood/crisis : hij kreeg geen goede antwoorden op zijn levensvragen.

Eerst is het : Nazareth, kan daar iets goed van komen??? En niet veel later : u bent de zoon van God, koning van Israël!!! Zodra Jezus wat betrouwbaar bewijs geeft over de vijgenboom, kiest Nathanaël heel snel voor Jezus, te snel? Het probleem van Nathanaël hebben velen om hem heen. De Joden werden onderdrukt door de Romeinen en ze hadden geen idee wat God aan het doen was. Ze hadden een gezamenlijke identiteitscrisis : wat was hun toekomst, waren ze nog steeds Gods volk of niet meer? Had God hen in de steek gelaten?

Herkenbaar? Als velen God loslaten, zijn huisgezin de rug toekeren, zijn kinderen belachelijk maken?

De vragen van Nathanaël kregen geen goede antwoorden, daarom gaat hij toch maar mee naar Jezus uit Nazareth, hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt.

Veel mensen zijn op zoek naar antwoorden op levensvragen, naar zin/doel… Dichter Auden, als kind christelijk opgevoed, maar had als ‘weldenkende volwassene’ geloof en God losgelaten. Maar tijdens WO II werd hij weer gelovig, ging hij weer naar kerk, en dat bleef ook toen de oorlog over was… Oorzaak? De nazi’s deden niet eens hun best alsof ze geloofden in rechtvaardigheid en vrijheid voor iedereen. Het licht ging uit : je vijanden liefhebben als jezelf is een gebod dat alleen paste bij verwijfde zwakkelingen…aldus de nazi’s. Het was openlijke ontkenning van het liberalisme, alles waar Auden als weldenkend mens voor stond. Het nazisme bloeide niet op in één of ander barbaars land, achterlijke cultuur, maar in één van de meest ontwikkelde landen van Europa, de bakermat van cultuur. In die wereld kon Auden niet geloven dat hij nog langer er vanuit kon gaan dat de waarden van het liberalisme vanzelfsprekend waren voor ieder weldenkend mens.

Maar als je overtuigd bent : hoogopgeleide nazi’s hebben het mis en hoogopgeleide Engelsen hebben gelijk,  wat is het dat onze waarde juist en goed maakt en die van de ander onjuist en fout?

Het leven is te spannend, te veranderlijk, te ingewikkeld om maar je eigen beloften en waarden te houden, met als gevolg dat je die beloften en waarden elke keer als het jou uitkomt kan verbreken. Of we dienen een goede God die het beste met ons voorheeft, ons vol-maakt met geloof, hoop en liefde, of een monster, soms een wolf in schaapskleren, die alles er aan doet  om ons het kwade te laten doen. Als je niet het eigendom van Christus bent, als Hij niet je houvast is, dan ben je speelbal van satan…

Voor Auden had het christelijk geloof afgedaan, dat kwam uit Nazareth. Maar toen de nazi’s aan de macht kwamen, ontdekte hij iets. Hij geloofde in mensenrechten, in vrijheid, in de rede, het liberalisme, maar waarom? Het principe in de natuur is dat de sterken de zwakken opeet, zo is het systeem. Als het dus natuurlijk/normaal is dat sterken de zwakken opeten, als wij hier alleen maar op aarde zijn gekomen door het natuurlijke/ongeleide proces van evolutie, waarom denken we er dan ineens heel anders over als sterke landen zwakke landen beginnen op te eten? Waarom zeggen we dan dat het fout is? Op grond waarvan doen we dat? Op grond waarvan is het fout als het ene volk het andere volk wil uitroeien? Het is toch natuurlijk? Waarom is IS/Al Qaida, die ander, het kwaad, en waarom is VS/Europa, het westen, wij goed/beter? Op grond waarvan is het goed/fout dat Europa haar poorten sluit en vluchtelingen laat verzuipen en creperen? Als er geen God is, dan zijn mijn opvattingen van wat goed/fout is gewoon mijn persoonlijke mening. Hoe kunnen we dan afkeuren wat anderen doen, zeggen of denken? Weten wij het altijd beter?

Auden realiseerde zich dat hij niet het recht had om tegen anderen te zeggen dat zijn gevoelens en gedachten overtuigender waren dan die van de ander, tenzij er een God was… Waarden die we koesteren zijn illusies/zeepbel, tenzij er een God is. Auden was er van overtuigd dat ze geen illusies waren, dat genocide, vreemdelingenhaat echt fout is. En hij trok de onvermijdelijke conclusie dat er een God moest zijn. Net als Nathanaël had Auden last van omgeving die christendom belachelijk vonden, geen serieuze optie. Maar zijn onbeantwoorde vragen zorgden er voor dat hij opnieuw naar Jezus ging kijken, zoals Nathanaël  toch mee ging met Filippus, naar die man uit Nazareth. Bij beiden had hetzelfde effect : dichterbij komen, doet zien en geloven, daarom : kom en zie! Relatie!

Je kan nooit bepalen of iets goed of fout is, als je niet weet wat het doel er van is. Hoe kan je weten of horloge goed of slecht is? Pas als je weet wat de bedoeling ervan is. Probeer met een horloge een spijker in de muur te slaan en het gaat kapot. Maar is het dan een slecht horloge? Nee, daar was het niet voor gemaakt, was niet bedoeling ervan. Bedoeling is om de tijd te tonen.

Zo ook bij mensheid : hoe kan je zeggen of iemand een goed of slecht mens is, goed of fout doet, als je niet weet waar de mens voor gemaakt is, wat de bedoeling van de mens is?

Probleem : als je gelooft dat er geen God is, de mensen zonder bedoeling bestaan, dan mag je nooit meer over goed of kwaad spreken.  Als je niet gelooft dat we ergens voor gemaakt/bedoeld zijn en je zegt toch : zij leven niet op de goede manier, dan ben je niet eerlijk, niet consequent. Waarom zou jouw mening belangrijker zijn dan de mening van een ander weldenkend mens?

Ik kan niet bewijzen dat God bestaat, dat het christelijke geloof waar is. Ik kan wel laten zien dat er goede redenen zijn om in Jezus te geloven, er een verhaal is dat helpt. Als je net als Nathanaël zoekt naar betere antwoorden op de grote vragen dan je nu krijgt, denk dan eens goed na over Jezus uit Nazareth, over zijn wereld-veranderende opvattingen. Er is geen goede reden om dat niet te doen. Want wat eerst als onzin werd gezien, is nu voor ons normaal.

 3) Nathanaël wil te snel : Jezus daagt Nathanaël uit harder/langer na te denken.

Begrijp je wie ik werkelijk ben? Jij gelooft om die reden, omdat ik wist van jou onder die vijgenboom. Ik zal je de waarheid vertellen, vanaf nu klimmen engelen van beneden naar boven. Jezus verwijst naar Jakob bij Bethel, engelen als tekenen van Gods aanwezigheid in een donkere situatie. Duister, omdat de mensen zich van God hebben afgekeerd en elkaar kapot maken, minder vinden. Daardoor is er als het ware een betonnen plaat tussen hemel en aarde gekomen, tussen ideaal en werkelijkheid. Maar dan die droom die geen bedrog is: op één of andere manier is er verbinding tussen hemel en aarde, Jezus beweert het ongelofelijke, dat Hij die weg is, de brug tussen hemel en aarde. Dan valt er licht van de hemel op de aarde, dringt Gods liefde als een lichtstraal door in onze duisternis, is er weer licht!

Nathanaël, jij denkt misschien dat ik op een paard spring om de Romeinen te verjagen, maar ik ga je iets laten zien dat veel groter is. Want als ik de Romeinen zou verjagen, zou er niets veranderen aan toestand waarin de mensen verkeren. Het kwaad en de dood zouden niet worden overwonnen, wereld niet vernieuwd. Ik heb een gat geslagen in de betonnen plaat tussen hemel en aarde, het licht breekt door, er is contact met God. Doe je eigen vooroordelen weg, kom net als Nathanaël kijken, over hem praten met anderen. Bijvoorbeeld als binnenkort de belijdeniscatechisatie start. Wees bereid om jouw prioriteiten en kijk op de wereld te laten veranderen. Wees bereid om uit je systeem te stappen, je comfortzone te verlaten, het saaie leven van je regeltjes of gevoel volgen. En om een relatie aan te gaan, open te staan voor het nieuwe, het onbekende. Jezus die roept : spring maar achterop, ik weet wel de weg…

Wat je ook verwacht en hoopt, waar je ook van droomt, je zult iets ontdekken wat veel groter is dan Nazareth. Niet in jezelf, in je eigen vooroordelen zoals Nathanaël, maar bij Jezus die jouw toekomst opent, vind je alles!

 De hele dienst inclusief preek en extra voorbeelden is te beluisteren via de website.

Zondagmorgen 14 januari ontmoet Jezus een insider en outsider. We denken na over de vraag : wat is er mis met wereld zoals die nu is? We lezen uit Johannes 3, daar ontmoet Jezus een moreel hoogstaande insider, een politiek en religieus leider van de gevestigde orde. En we lezen uit Johannes 4, daar ontmoet Jezus een in sociaal, moreel en religieus opzicht buitenbeentje, toevallig ook nog eens een vrouw.