Het geslachtsregister was in de tijd van Jezus, misschien wel net zo belangrijk als de c.v. van iemand die een prestigieuze baan ambieert. Je c.v. moet onberispelijk zijn, geen gaten bevatten, geen discutabele bedrijven, geen zwarte bladzijde, geen ondermaatse periode. Je c.v. moet perfect zijn, anders krijg jij nooit die baan. Dan wordt je op basis van je c.v. op voorhand al afgewezen. Misschien denkt u bij die geslachtsregisters : overslaan. Maar het is geen tijdsverspilling. De eerste lezers plozen die lijsten uit. Het was als tromgeroffel, trompetgeschal, stadsomroeper ; nu komt het!
We lezen Matteus 1 : 1-17
In dit geslachtsregister komen we naast de vele namen van mannen ook vijf vrouwen voor. Allemaal hebben ze een verhaal dat het onwaarschijnlijk maakt dat ze in de stamboom van Jezus staan. Tijdens de adventszondagen staan we stil bij hun levensgeschiedenis. Het is bepaald niet een stamboom om jaloers op te zijn, verre van ideaal.
Vandaag : En Salmon verwekte Boaz bij Rachab… We weten inmiddels dat achter die namen uit het geslachtsregister een heel verhaal zit. In Jozua 2 leren we Rachab beter kennen… We lezen Jozua 2
Perez verwekte Hezron, Hezron verwerkte Aram, Aram verwekte Aminadab, Aminadab verwekte Nahesson, Nahesson verwekte Salmon, Salmon verwekte Boaz bij Rachab.
Bij Rachab…de hoer. Dat, of nog lelijker, wordt nog steeds gezegd bij sommige vrouwen/meisjes, niet als compliment… Rachab, niet alleen vrouw, maar ook hoer, die telden nog minder mee dan ‘gewone’ vrouwen. Ze waren onbetrouwbaar, mochten niet getuigen in rechtszaken, bungelden ergens onderaan.
Rachab is net als Tamar een Kanaänitische… een buitenlander, erger, de vijand. Ze woont in Jericho, Kanaan, het beloofde land, het land beloofd door God aan Israel. Als leider Jozua het land in wil nemen, te beginnen bij Jericho, stuurt hij twee mannen vooruit. Ze komen in Jericho terecht, waarschijnlijk niet meer dan vier hectare, in Enter : oppervlakte van EV. Merendeel van de bevolking leeft buiten de stadsmuren, in tijden van nood leeft iedereen binnen de muren. Waarschijnlijk is nu ook al iedereen binnen de muren vanwege het dreigende gevaar van Israel. Wat krijg je als er zoveel mensen op klein oppervlak leven? Spanning, irritatie, argwaan, angst. Vreemdelingen vallen dan nog extra snel op…
Waarom gaan twee mannen die verspieden voor Israel, voor God van Israel, naar Rachab de Hoer? Rachab was waarschijnlijk herbergierster / hoer, haar huis was herberg én bordeel. Herberg, plek waar vreemdelingen eten en overnachten, waar sterke verhalen worden verteld. Bordeel, plaats waar mannen uit alle lagen van de bevolking komen… Je als vreemdeling/buitenstaander niet opvalt. Het is de ideale plek om informatie in te winnen bij de bewoners van Jericho, uit de omgeving, uit het land. De gelegenheid waar wel meer dingen voor geld te krijgen zijn. Waar vrouwen werken die veel mannen ontmoeten, nog wel eens wat horen. Als je voor geld jezelf bloot geeft, waarom dan geen geheimen over stad en land prijs geven voor geld? Als je lichaam een prijs heeft, te koop is, waarom dan niet informatie die voor de vijand geld waard is? De twee verspieders zijn naar een herberg gegaan, in combinatie met bordeel, een plek waar je als man, vreemdeling, het minste opvalt. Toch worden ze gezien, er worden door de koning mannen gestuurd om de mannen op te halen.
Zo had ik het eerst, die mannen kwamen daar met een vooropgezet tactisch plan … Maar is het niet veel menselijker?
Twee jonge mannen, die alleen maar woestijn gewend waren, worden op verkenning gestuurd en komen voor het eerst in hun leven in een stad… En als ze bij stadsmuur, de wallen, komen, dan komen ze helemaal niet meer aan verkenning toe. Aan de rand van de stad, aan de rand van de samenleving, ontmoetten ze Rachab de hoer, die daar woont en werkt en ze slapen bij haar… Daar kunnen we ons dan wel iets bij voorstellen… Bij de eerste kennismaking met het stadsleven komen ze niet verder dan een bezoek aan het plaatselijke bordeel…
Maar de informatie is beknopt, aan de lezer om te denken hoe het nu precies gegaan is…
Hoe dan ook, ze worden ontdekt en alleen dankzij Rachab kunnen ze ontsnappen. Want Rachab kan wel omgaan met mannen, met de waarheid. Ze bluft de mannen af met leugentje om best wil… Is dit het goede voorbeeld? God had nog wel zo geboden : u zult geen vals getuigenis spreken tegen uw naaste. Staat Rachab keihard te liegen… Zie je wel dat een vrouw die niet te vertrouwen is… Logisch dat vrouwen helemaal niet mochten getuigen, laat staan een hoer. Dat ligt anders, in elk geval genuanceerder. Want Abraham, Izak en Jakob konden er ook wat van, firma List&Bedrog en zonen. Maar bovenal, de waarheid in de Bijbel is niet hetzelfde als trouw zijn aan feiten, maar de waarheid is trouw zijn aan God en je naaste. Het gebod ‘u zult geen vals getuigenis spreken’ is niet slechts bedoeld om het leven niet negatief te stempelen, maar om het leven positief te beïnvloeden, tot eer van God, je naaste en jezelf. Soms kan dat betekenen een leugen om best wil, om je naasten te beschermen, om de oosterse gastvrijheid te eerbiedigen. Wanneer mensenlevens op het spel staan, is het naar oosterse opvattingen geen vals getuigenis om dit leven te redden uit handen van vervolgers, leven te sparen, trouw te zijn aan God. Om dan God en zijn liefde boven menselijke gedachten te stellen, mensen gaan voor regels. Terwijl vals spreken / roddelen / gewone leugens
verboden zijn en blijven. Christelijk geloof is niet dom regeltjes houden, maar telkens zoeken : hoe in Gods naam leven?! De gezindheid van Christus eigen maken, je denken vernieuwen, de waarheid spreken, licht brengen, volmaakt worden…
In Jericho is er veel angst, voor vreemdelingen die het land binnenkomen, de toekomst bedreigen. Rachab kende die angst ook zelf, maar kiest er voor om die angst niet te laten winnen. Angst ontstaat als je de ander niet goed kent, niet weet wat de ander (met macht) kan en wil. Angst verdwijnt als je de ander beter leert kennen, genade ontdekt bij die ander. Is het zo ook bij Rachab gegaan? Heeft ze in contact met de mannen al iets ontdekt over hun God? We zien beginnend geloof bij Rachab in de HEER, de God boven in de hemel en beneden op de aarde. Voor mensen te weinig, toch? Maar voor God voldoende om mee te laten werken aan zijn plan
Rachab kende God niet, alleen uit verhalen, maar wat een belijdenis. Wij kennen God wel/beter, maar wat belijden wij? Belijden wij met woord en daad God als Vader, Christus als Redder, Geest als levensvernieuwer? Raken anderen door onze belijdende levensstijl onder indruk van God? Nemen we ons voor om het anders te gaan doen, om je te laten vol-maken. Het kan helpen om daar een tijd intensief met anderen over te spreken, voller te worden : belijdeniscatechese, start in januari.
Rachab handelde uit geloof, want in Hebreeën 11 wordt ze genoemd in de rij van geloofsgetuigen. Door het geloof is Rachab, de hoer, niet omgekomen met de ongehoorzamen, omdat zij de verkenners met vrede had ontvangen. Rachab vertrouwt zich toe aan de God van Israel, kiest tegen haar volk en vóór volk Israel. En God is trouw aan Rachab, wat wij mensen ook denken over Rachab, over anderen. Rachab de Hoer, die weet wat trouw en ontrouw betekent, belooft trouw aan deze mannen, aan God van Israel. Wat leren wij hiervan voor onze trouw aan God, partner, vrienden, familie, kinderen, ouders?
Maar Rachab vraagt wel om teken van trouw, een hoer hoef je niets wijs te maken, ontmoet te veel mannen die liegen en bedriegen, met teken van trouw/trouwring om (Juda en Tamar). Mannen zweren en beloven een eed met voorwaarde en bijsluiter : ook redding voor haar familie. De familie van Rachab is ook nog in beeld. Waar veel meisjes en jongens in prostitutie hun ‘beroep’ verzwijgen voor thuis, waar veel families contacten verbreken als blijkt wat dochter/zoonlief doet, heeft Rachab als publieke vrouw contact met haar familie. Familie was toen nog veel belangrijker dan nu, Rachab hoort er nog bij ook al is dochter, zus, tante een hoer. Rachab mag niets over de deal zeggen, dan zou iedereen een rood koord naar buiten hangen. Hier is het geheim, alleen Rachab en haar familie worden gered, door het geloof van Rachab. Later mag iedereen het weten, kan iedereen gered worden, door geloof in Christus, door het kind dat eeuwen later uit Rachab en Salmon geboren wordt.
Bijbelboek Jozua wordt één van de meest nationalistische boeken uit het Oude Testament genoemd. Eigen identiteit van het volk Israel staat centraal, andere volken moeten worden gedood. Toch is er ruimte voor vreemdelingen, Rachab en haar familie. Later trouwt Rachab met Salmon, krijgen ze een zoon, Boaz, die ook met een buitenlandse zal trouwen. Hier zie je al dat Gods liefde, allereerst voor Israel, om Israel tot licht in duisternis te maken, anderen jaloers te maken, om ook bij die God te willen horen, dat die liefde over grenzen heen gaat. Waar heel veel zonde en schuld is, Israel faalt tegenover heidenen, zien we ook zegen in gebrokenheid
Twee weken geleden, nieuw begin met Tamar, die zich als hoer gedroeg, haar schoonvader verleidde tot seks om kinderen te krijgen, Gods belofte te realiseren. Vandaag nieuw begin voor Rachab, een echte hoer, die mannen, getrouwd of ongetrouwd, verleidde tot seks om geld te verdienen… Hoe zal Rachab later ontvangen zijn in Israel? Beroepsverbod? Hutje op hei? Als gevaar? Genadig?
Geven wij anderen en onszelf echt een nieuwe kans, ruimte voor nieuw begin? Het raakt me hoe hard, ongenadig en snel er over anderen wordt geoordeeld, zonder eerst te vragen.
Zou Rachab, de Hoer, welkom zijn in jouw familie, in jouw leven, in onze kerk, ons dorp? Tijd terug kwam een pornoactrice tot geloof, vastgelopen in wereld van GeldSeksMacht, pleegde ze het belangrijkste telefoontje van haar leven, in wanhoop naar haar vader (dominee), en hij nam op. Maar zou jij nog hebben opgenomen? Wereldberoemde dochter vanwege haar rol in honderden pornofilms? Zou jij met Rachab/ex-pornoster het leven willen delen? Zou ze als schoondochter en vriendin welkom zijn? Zou je als man rein kunnen omgaan met haar, met andere ogen naar haar kunnen kijken dan vroeger? Geloven we dat ook genade en nieuw leven mogelijk is voor vrouwen (en mannen) die in prostitutie gevangen zitten, in porno-industrie werken, leven als jongste zoon/dochter, niet leven zoals het hoort, fout zijn, niet-ons-soort mensen. Zou je Rachab de Hoer weer als Rachab kunnen gaan zien, ander weer echt als mens?
Twee mannen waren niet verder gekomen dan de wallen van Jericho, de rest van stad en land niet gezien. Wat ze Jozua hebben verteld, zullen ze alles hebben gezegd?, hebben ze van Rachab de hoer. De eerste beste hoer is overtuigend genoeg en zorgt voor bemoediging bij volk Israel. Was het volk eerst moedeloos, nu bemoedigd door het verhaal van de verkenners, het getuigenis van een hoer. Worden wij ook bemoedigd door dit verhaal? Want als Rachab de hoer kan veranderen in één van Jezus’ moeders, dan is er ook voor ons hoop. Dan geldt ook voor ons : beloofd is beloofd, bemoediging aan het begin van elke kerkdienst. Onze hulp is van de God van hemel en aarde, die niet loslaat waar Hij mee begonnen is.
Velen zijn minder ver dan Rachab, maar ook al was of ben je los van God, hoer, hoerenloper, meer of minder vaste bezoeker van sekssites, je bent welkom. Om gerechtvaardigd te worden door God, wat krom is maakt God recht, duister licht, onheilig heilig. Advent, verwachting, voorbereiding, inkeer, bidden om vergeving, geloven in verzoening, weer trouw te zijn als je ontrouw was, relatietherapie accepteren, met partner, met God, niet angstig te leven, maar open te staan, bindingsangst laten behandelen als je los van God leeft.
Zoals Rachab de Hoer huiswerk had, voordat ze uiteindelijk werd wie ze was, zo wij ook. Laat je relatie met God hersteld worden, vol-maken, niet wachten met geloof belijden tot je volmaakt bent,
maar stel je nu vraag: hoe zal ik U ontvangen, hoe wilt U zijn ontmoet, hoe hoopvol leven?
Floris den Oudsten v.d.m.
predikant Gereformeerde Kerk Enter
contactgegevens:
Rijssenseweg 11
7468 AA Enter
0547-381384
…
