Vanmorgen niet echt een preek, maar een terugblik op Advent én een vooruit kijken op het begin van het Evangelie van Matteus.
Vandaag is het de eerste zondag van 2020. Een nieuw jaar, maar niet in de kerk. Het kerkelijk jaar begint met Advent.
Het kerkelijk jaar bestaat uit verschillende onderdelen/periodes. Zoals een jaar zijn jaargetijden/seizoenen heeft : lente, zomer, herfst, winter. Zo ook het kerkelijk jaar : Advent, Kerst, Lijdenstijd, Goede Vrijdag, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren. Zoals elk mens weer van een ander seizoen houdt, zo houdt de ene christen meer van Kerst, de ander meer van Pasen of Pinksteren. Zoals de tijd van het jaar ook iets met je als mens doet, vrolijker of somberder, zo kan het kerkelijke jaar, christelijke feesten, ook de sfeer toonzetten. In het kerkelijk jaar heeft elke periode een eigen karakter. Altijd blije en vrolijke diensten, dat is dus een onmogelijkheid. De Lijdenstijd en Advent hebben in elk geval geen blij en vrolijk karakter.
Advent is de voorbereidingstijd op de komst van Christus. Advent heeft een dubbel karakter. Het is de voorbereidingstijd op het Kerstfeest, de geboorte van Jezus Christus in onze mensengeschiedenis ruim 2000 jaar geleden. Maar Advent is ook de periode van verwachting van Jezus’ wederkomst op het einde der tijden, wanneer God alles in allen zal zijn.
Tijdens de adventsperiode wordt in kerken gebruikgemaakt van de liturgische kleur paars, de kleur van boete en inkeer. Advent is een periode van schuldbesef, schuldbelijdenis, voordat het Kerstfeest kan worden.
Tijdens Advent krijgt het karakter van voorbereiding op Kerst toch meer aandacht. Dat andere, het karakter van de voorbereiding op Christus’ tweede komst, komt meer aan bod aan het einde van het kerkelijke jaar, de laatste zondag van het kerkelijke jaar.
In protestantse traditie zijn er grofweg 4 wegen op weg naar Kerst.
– het Evangelie van Lukas : de geboorteaankondiging van Johannes en Jezus, bizar! Met Zacharias die wordt gestraft, de bejaarde Elisabeth en tiener Maria die allebei ongewenst zwanger zijn.
– het Evangelie van Matteus : geslachtsregister, verhalen bij namen mannen en vrouwen die worden genoemd.
– de Psalmen / Profeten (Jesaja, Micha, Amos)
– de verhalen zoals Boaz en Ruth, Jona : waar het van donker naar licht gaat, van hopeloos naar hoopvol.
Eén keer in de vier jaar, of 3 jaar bij de kinderkerk, is dus het Evangelie van Matteus aan de beurt, staat het geslachtsregister centraal en de daarbij behorende verhalen. Ter geruststelling van sommigen, op z’n vroegst over 2 of 3 jaar weer die namenlijst…
Het geslachtsregister/stamboom in de tijd van Jezus, was misschien wel net zo belangrijk als de cv van iemand die een prestigieuze baan ambieert. Je cv moet onberispelijk zijn, geen gaten bevatten, geen discutabele bedrijven, geen zwarte bladzijde, geen ondermaatse periode. Je cv moet perfect zijn, anders krijg jij nooit die baan. Dan wordt je op basis van je cv op voorhand al afgewezen. Misschien dacht u bij die geslachtsregisters : overslaan. Maar het is geen tijdsverspilling. De eerste lezers plozen die lijsten uit. Het was als tromgeroffel, trompetgeschal, stadsomroeper ; nu komt het! Het geslachtsregister als CV bij sollicitatie, of brief bij Boer zoekt Vrouw : de eerste indruk is heel belangrijk, positief of negatief. Super belangrijk dus
In Advent stonden we stil bij het geslachtsregister. Voor velen zijn die namen niets zeggend. Waarom? Omdat velen weinig tot geen Bijbelkennis hebben, velen niet de moeite nemen om in die Bijbel te lezen. Gelukkig is het nieuw jaar, tijd voor goede voornemens. Welke voornemens heb je gemaakt als het gaat om geloof? Als het gaat om de relatie met God?
Boer Zoekt Vrouw begint binnenkort weer. De boeren lezen die brieven, daar moeten ze het mee doen. Op basis daarvan beslissen ze of ze wel of niet verder willen, om de vrouwen beter te leren kennen, om misschien al wel iets van liefde te ervaren…
Christenen lezen de Bijbel, daar moeten we het mee doen, om God beter te leren kennen, om misschien al iets van liefde te ervaren….
Hoe hoog staat Bijbel lezen op de prioriteitenlijst? Wil jij wonen in Gods woorden, je er thuis voelen, vertrouwd mee worden? Het komende jaar met God door zijn Woord en met zijn Woord wandelen?
Als je de namen leest, je de tijd neemt om al die namen op te zoeken, dan ontdek je dat het allemaal namen zijn van mensen die meer of minder los van God leven, met vallen en meestal ook weer opstaan met God proberen te wandelen, hoererij/slechte seksuele moraal/ontrouw. De eerste indruk van deze persoon om wie het draait, op basis van het geslachtsregister is negatief.
We lezen over de Zoon van David. Maar David, dat was wel met die vrouw van Uria… David die alle geboden van de tweede tafel overtreed. De Leeuw van Juda. Maar Juda, dat was wel die met schoondochter Tamar, die haar wilde laten verbranden. De Zoon van Abraham, daar is genoeg over te vertellen, in zomer en herfst 2021 meer hier over…
Al die seks, hoererij, ontrouw in relaties én in de relatie met God : dat is het verhaal van Israel. De donkere periode voor de komst van Christus. Daarom al die profeten die telkens het oordeel moesten aanzeggen.
Soms hoorde ik mensen mopperen : Nu weten we het wel, het stoot af, demotiveert. Wat denk je dat ze 2000 jaar geleden hebben gedacht? Waarschijnlijk precies hetzelfde… Matteus had beter die lijst weg kunnen laten. Abraham, Izak, Jakob, Juda, Rachab, Ruth, David, en al die andere namen. Dat was geen lijst om blij van te worden. Geen positief begin van het Evangelie. Matteus had beter gewoon kunnen beginnen met het positieve verhaal dat Gods zoon geboren was. En dat het allemaal vanzelf wel goed zou komen. Maar nee, zo heeft Matteus zijn Evangelie niet geschreven. Jezus wordt geboren in een lijn van zondaars. Jezus schaamt zich niet voor die verhalen, voor die namen. Jezus is werkelijk God met ons.
Vanavond lezen we dat Jezus zelfs in de rij gaat staan van zondaars om zich te laten dopen door Johannes de Doper. Daarom dus die focus in Advent op die namen, de wereld die het wakker roept. Ons het verhaal van Israel vertelt : zonde, ontrouw, oordeel.
En voor de mensen die blije en vrolijke kerkdiensten willen. Als je alleen de blije en vrolijke stukjes in de Bijbel leest, dan heb je een heel dunne Bijbel. Maar dan zal je ook nooit begrijpen waarom al die andere stukken in de Bijbel staan. Waarom Matteus het verhaal van Jezus zo redigeert. Waarom Matteus zijn evangelie, de blijde boodschap, juist zo begint. Joden hoorden bij bijna elke naam een schandelijk verhaal, meer dan 4 preken, 42 preken.
Ik hoop dat we het verlangen hebben om de echte Bijbel ook echt te lezen. Bijbel lezen topprioriteit geven. Los van alle romantiek van kinderbijbels, zondagschoolplaten. De Evangeliën zijn geen biografieën, geen levensbeschrijvingen van Jezus. Zijn geboorte wordt maar door twee evangelisten genoemd. Over zijn kindertijd, jeugd en volwassen worden lezen we weinig tot niets. De focus in de Evangeliën ligt op…zijn bediening, met daarbij de focus op zijn lijden en sterven. En de rest van het Nieuwe Testament, Handelingen, de brieven, Openbaring : ook de focus op zijn lijden, sterven én opstaan. Dat maakt ook dat het christelijke geloof een boodschap van het kruis is, voor joden aanstootgevend, voor heidenen dwaas…
Het christelijke geloof draait niet om Kerst, het christelijk geloof draait om Goede Vrijdag en Pasen. Op grond van de Bijbel staat Kerst op plek 3 of 4. Door de romantiek en de commercie is Kerst opgepompt, want met een kruisiging en opstanding uit dood kan je niet zoveel.
Maar daar draait het christelijke geloof wel om : christen zijn is zelfverloochening, kruis dragen en Jezus volgen (Matteus 16:24). Maar ook leven met opstandingskracht, levendmakende Geest, onvoorwaardelijke liefde.
Dan nu nog enkele kanttekeningen bij Matteus 1 en 2 als intro op vanavond, de komende weken
De term ‘geslachtsregister’
In Matteus 1 :1 lezen we “Het geslachtsregister van Jezus Christus / overzicht van de afstamming” Dit verwijst naar Genesis 2:4 “Dit zijn de afstammelingen van de hemel en de aarde.” En Genesis 5 : 1 “Dit is het boek van de afstammelingen van Adam.”
Eerst lezen we over de geschiedenis van hemel en aarde, daarna over de geschiedenis van de mensheid, daarna over de geschiedenis van de nieuwe blijvende werkelijkheid in Jezus Christus.
Je ziet een versmalling en verbreding: eerst hemel en aarde, daarna de mensheid, het volk Israel, één enkel mens uit dat volk : Chistus. Maar in Christus verbreed Gods liefde zich echter weer over heel de aarde.
3 x 14
Het geslachtsregister begint met aartsvader Abraham aan wie God grote en grootse beloftes had gedaan. Zijn nageslacht zou wonen in het beloofde land, zou een lichtend voorbeeld zijn voor de rest van de wereld. Eerst opwaarts naar hoogtepunt : Koning David. Koning David aan wie God ook grote beloftes had gedaan, zijn koningshuis zou voor altijd regeren over de wereld. Dan neerwaarts naar dieptepunt naar de Ballingschap. Het leek erop dat alle beloftes werden verbroken, voor altijd. Kan het nog goedkomen na de Ballingschap? De Diaspora, sommigen bleven in Babel achter, het volk was niet meer één volk. Het was niet meer zoals vroeger, nooit meer. Ja, de profeten beloofden dat God het nageslacht van Abraham zou terugbrengen en verenigen en het koningshuis van David zou herstellen. Maar er volgende vele lange jaren en niets leek erop dat het nog wat zou worden met Gods beloftes… God laat nooit los…maar God leek los te hebben gelaten… Abraham en David konden het volk niet bijeen brengen. Er was iemand anders nodig om de dalende lijn te keren, de schande, teleurstelling en falen te doorbreken. Maar nu gaat het gebeuren zegt Matteus. Het kind dat nu geboren zal gaan worden, dat is de lang verwachtte Messias die alle beloftes in alles zal vervullen en realiseren.
6 x 7
Na 6 x 7, wie zal er de eerste zijn van de zevende rij namen? Het is de climax : 7, het meest krachtige symbolische getal, wie zal dat zijn?! Hierop wachtte Israël al 2000 jaar. Het is JEZUS! Vanavond lezen we hoe de eerste ontmoeting van Jezus met mensen verloopt… Het is een anticlimax…
Maar het is ook een troost. Als God door zulke mensen en op zulke bizarre manieren zijn werk ont-vouwt, dan zal je nog staan te kijken wat er gaat gebeuren. Dus niet overslaan, maar lezen en beseffen wat deze namen, deze verhalen betekenen voor de naam die de eerste is van de 7e. Zowel vervulling van de beloften uit het verleden,
maar ook iets heel nieuws en anders. God werkt nog steeds zo. God houdt zijn beloftes en zit vol verrassingen voor hen die echt op Hem vertrouwen.
Matteus 2 lazen we met Oud&Nieuw, zie meer hierover elders op de website. We lazen over de wijzen, de babymoord in Bethlehem en de vlucht naar Egypte. Jezus moet vluchten, wordt een balling, verblijft in ballingschap. Hoe moet dat verder? God met ons is al weer ver weg geraakt…in Egypte.
Egypte, het volk Israel was daar onderdrukt, werd Zoon van God genoemd. Nu zit er weer een Zoon van God in Egypte. In Jezus lezen we het verhaal van Israel. Waar Israel faalde, hoe zal het Jezus vergaan?
De Tweede Exodus, maar nu anders. Let maar op, wordt vervolgd.
Voor nu : focus je op Jezus, de Zoon van God, de Allerhoogste. Waar Hij verschijnt wordt alles nieuw, nu nog te midden van alle gebrokenheid en haat en onverschilligheid. Maar weet, God zal er zijn, soms onnoembaar aanwezig, in tijden van vreugde, maar ook van verdriet… God houdt zijn beloftes en zit vol verrassingen voor hen die echt op Hem vertrouwen. Wij zijn veilig bij Hem die ons altijd ziet.
