In de doopdienst op zondagmorgen 18 november dachten we na over ‘opnieuw geboren worden’. We ontmoetten twee mensen die een bizar gesprek hadden, nl. over opnieuw geboren worden… : Zo was er een farizeeër, een van de Joodse leiders, met de naam Nikodemus. Hij kwam in de nacht naar Jezus toe. Nikodemus is een Farizeeër, één van de joodse leiders, een belangrijke man met veel verstand van de Bijbel. En Jezus, een timmerman(szoon), onbelangrijk en onbekend. Al doet hij de laatste weken wonderen, vertelt hij bijzondere verhalen. Ze ontmoeten elkaar, in de nacht, bij Jezus thuis. De belangrijke en bekende man Nikodemus en de onbelangrijke en onbekende timmerman Jezus. Als Nikodemus het gesprek begint, dan zegt hij iets opvallends, niet: timmerman, maar rabbi=leraar/meester. ‘Rabbi,’ zei hij, ‘wij weten dat u een leraar bent die van God gekomen is, want alleen met Gods hulp kan iemand de wondertekenen doen die u verricht.’ Jezus, geen gewone timmerman of onbekend iemand, maar leraar, iemand die bij God vandaan komt, ons iets wil leren, over opnieuw geboren worden…

Opnieuw’, in de zin van helemaal opnieuw beginnen, wat daarvoor was, is niet belangrijk. Zoals een nieuwe start, een nieuw begin. Bij een wedstrijd hardlopen, na een valse start, moet je opnieuw beginnen. Het haalt niet uit of je wel/niet eerste was, of je wel/niet goed je best deed, dat geldt niet, het moet opnieuw. Of bij een ruzie met vrienden, na de ruzie uitpraten, ben je opnieuw vrienden, de ruzie is vergeten en vergeven, er is een nieuw begin.

Jezus zei: ‘Waarachtig, ik verzeker u: alleen wie opnieuw wordt geboren, kan het koninkrijk van God zien.Opnieuw geboren worden om het koninkrijk van God te zien…

Pasgeboren baby’s zijn in onze ogen lief, schattig en onschuldig.  Baby’s slapen alleen, maken geen rommel, pakken niets af, maken geen ruzie, doen niet gemeen. Maar God, onze Schepper, kent baby’tjes ook en weet dat als het baby’tje groot wordt het als vanzelf rommel maakt, dingen afpakt, ruzie maakt, gemeen doet, anderen pijn doet. God, onze Schepper, weet dat wij op deze wereld komen met neiging om te zondigen en God los te laten.(doopformulier) Daar is God verdrietig/bedroefd en boos/vertoornd om. Boos, omdat we ongehoorzaam zijn, niet leven zoals Hij wil: egoïsme, gemeen doen, onverschilligheid. Verdrietig, omdat we niet zo gelukkig zijn als Hij wil: elkaar pijn doen, ruzie maken, het leven onmogelijk maken. Daarvoor is een nieuwe geboorte nodig, een geestelijke geboorte, een totale en radicale levensverandering van binnen uit. Daar heeft Jezus het over in gesprek met Nikodemus : nieuwe geboorte, opnieuw geboren worden. Hoe goed/mooi/liefdevol/onschuldig je ook denkt dat het is, ieder mens moet opnieuw beginnen, nieuwe start maken, omdat het veel beter/mooier/liefdevoller kan in Gods ogen, en Hij als onze Schepper/Maker kan het weten.

‘Hoe kan iemand geboren worden als hij al oud is?’ vroeg Nikodemus. ‘Hij kan toch niet voor de tweede keer de moederschoot ingaan en weer geboren worden?’ Nikodemus begrijpt niet precies of helemaal niet wat Jezus bedoelt. Opnieuw geboren worden? Je kunt toch niet opnieuw de buik van je moeder binnengaan? Nikodemus begrijpt Jezus niet, omdat Jezus het wat geheimzinnig/moeilijk zegt. Opnieuw geboren, wat bedoelt Jezus dan wel? Het is opvallend dat Jezus het nieuwe begin dat God maakt met mensen vergelijkt met een geboorte. Het maakt veel duidelijk! Op een zwart-wit echofoto zie je een baby die groeit in de buik van een moeder. In de kleine, donkere ruimte van de baarmoeder zit de baby daar, tot het moment van de bevalling. Dan wordt het kind geboren, vanuit de donkere baarmoeder in een kamer vol licht. Waarom vergelijkt Jezus het tot geloof komen met een geboorte? Nou, ik denk hierom: vanwege het grote verschil. Eerst zit de baby helemaal opgerold in de baarmoeder, alleen, in het donker, en hoort het alleen vage geluiden en stemmen, maar bij de geboorte verandert dat. Dan komt baby in een wereld die zoveel groter is, met mensen, zijn vader en moeder, broertjes en zusjes, geluiden, geuren, kleuren, en nog veel meer.

Wat is leuker, in de buik of buiten de buik? Buiten de buik. Zo is het – zegt Jezus – wie tot geloof komt, wordt als het ware in een nieuwe wereld geboren. Zo leven we als we in God geloven in Gods wereld, in Gods koninkrijk. Het is de wereld van God, van die God die Schepper is, die alles kan en onvoorwaardelijk van je houdt. De wereld waarin wij Zijn Stem gaan horen. Ik heb je lief mijn kind, je bent van Mij. Ik neem je tot Mijn kind en erfgenaam aan. Je mag bij Mij horen, ondanks wie je bent. Ik zal voor je zorgen. (doopformulier) De wereld waarin Zijn beloften gelden : voor Mij is niets onmogelijk. Ik heb alle macht in hemel en aarde. En Ik zal het kwade tegenhouden, of anders zal Ik er wat goeds mee uitwerken. (doopformulier) Het koninkrijk is de wereld waarin de Heer Jezus koning is. Waarin Hij het voor het zeggen heeft. Het is het koninkrijk van Gods geliefde Zoon, waarin dus alles draait om de liefde. Het is wereld waarin mensen zo gelukkig worden als God had bedacht, en waarin God alle eer krijgt. In Jezus geloven lijkt dus veel op geboren worden, omdat je die andere, nieuwe wereld gaat zien, ingaat. Wereld met heel andere mogelijkheden, Gods mogelijkheden, voor mensen maar moeilijk voor te stellen. Een andere wereld op deze aarde, een nieuwe tijd, maar gewoon vandaag; onwennig, maar wel echt. Zoals een baby als het geboren wordt op dezelfde aarde blijft, maar wel veel meer ziet van de wereld dan in de buik. Zoals een baby al voordat het geboren wordt al leeft en na de geboorte ook, maar toch anders. Zoals een baby in de buik ook al bewoog, maar nu veel meer ruimte heeft en later gaat leren lopen, fietsen, … Zoals een baby in de buik ook al echt leefde, maar als het geboren wordt veel meer plezier heeft, lachen en spelen.

Opnieuw geboren worden : miljoenen volgden hoe boer Marnix eigenlijk ook opnieuw werd geboren. Want wie Marnix ook koos, hij bleef en blijft Marnix, maar zijn keuken, woonkamer en kleding zullen radicaal veranderen. Hij zal een ander mens worden met een vrouw in zijn leven met wie hij alles kan delen, samen lachen én samen huilen.

Opnieuw geboren worden, niet langer alleen, maar samen met God, het leven leven op Gods wereld. Zo leven dat God niet meer boos en verdrietig hoeft te zijn, maar geniet hoe liefdevol we het leven leven.

Waarachtig, ik verzeker u: niemand kan het koninkrijk van God binnengaan, tenzij hij geboren wordt uit water&geest

Water staat voor de reiniging van al je zonden, God maakt je schoon en stralend, dit is de bekering. Dankzij Jezus mag jij je rechtvaardig voor Hem weten, volkomen door Hem aanvaard (doopformulier). Geest staat voor verandering, vernieuwing, God wil ervoor zorgen dat je schoon en stralend blijft, de Geest helpt.  Zoals Yvon boer Marnix helpt in de voor hem totaal nieuwe situatie. Om ook te ontvangen wat God jou geeft: de afwassing van zonden en  de voortgaande vernieuwing van je leven (doopformulier) Door geboorte uit water en geest ontvang je een totaal nieuwe identiteit, make-over, veel ingrijpender en radicaler dan bij boer Marnix : een totale en radicale levensverandering van binnen uit. Waardoor je nu én in toekomst schoon en stralend in het licht met Jezus mag wandelen. Je blijft wie je bent, maar alle negatieve dingen verdwijnen, alle positieve dingen blijven over, nog beter.

Ook Nikodemus wist dat hij niet perfect was. Ook hij kon best wat goddelijke hulp gebruiken, aanvullingen hier en daar: vriendelijker, geduldiger,… Maar Jezus zegt dat het veel radicaler moet, opnieuw geboren, totaal nieuwe start, reiniging en vernieuwing. We worden nieuwe personen van binnen, terwijl we van buiten gewoon blijven wie we blijven. We worden daarmee een totaal nieuw persoon, niet slechts een verbeterde/aangepaste versie van de oude mens.

Opnieuw geboren worden is niet dat je nog wat hulp van God nodig hebt om te doen wat goed is. God repareert niet je oude identiteit, dat je wat minder lelijk doet, het negatieve wat minder wordt. God geeft een totaal nieuwe identiteit, waardoor je steeds meer op Jezus gaat lijken, het negatieve verdwijnt, het positieve groeit. De zelfde mens, maar wel een ander mens, wandelend in het licht met Jezus…

Maar wie oprecht handelt zoekt het licht op, zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is in alles wat hij doet. Door geboorte uit water en geest zoek je het licht op, ontvang je nieuw zicht, je gaat dingen anders zien. Dit betekent niet dat je letterlijk nieuwe beelden ziet en stemmen hoort. Het betekent wel dat je meer van God gaat zien, God beter gaat begrijpen. Je kent bijvoorbeeld als Bijbelteksten/verhalen, maar opnieuw geboren krijgen die teksten/verhalen echt betekenis.

Ben jij al opnieuw geboren? U bent trouw kerkganger, leidt een netjes leven, betaald ruimhartig de kerkelijke bijdragen? Dat deed Nikodemus ook…

De wind waait waarheen hij wil; je hoort zijn geluid, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met iedereen die uit de Geest geboren is.’

Opnieuw geboren worden, geboren worden uit water en Geest, geboren worden uit de Geest. Het is het mooiste wat je kan overkomen, een nieuwe start, leven samen met God om echt gelukkig te worden. Dat is in het begin een onzichtbaar werk van God, net als de wind. De wind, je hoort zijn geluid, ziet het waaien, maar weet niet vanwaar hij komt en waar hij naar toe gaat; toch is Gods werk, onzichtbaar en moeilijk te begrijpen, echt en belangrijk, merkbaar in je leven. Zonder alles te kunnen verklaren, weet je toch dat het waait. Zo ook met iedereen die opnieuw geboren is. Je kan het misschien niet goed uitleggen, maar je weet wel dat God van jou houdt en jij van God houdt en dat jullie samen gelukkig zijn en blijven. Door elke dag in de Bijbel te lezen en te bidden, groeit het geloof in God. Tegelijk is het ook een keuze om God te gehoorzamen. Dan hoef je nooit meer bang te zijn, want wat er ook gebeurd, God is altijd bij je en belooft “Ik zal er zijn”

Floris den Oudsten v.d.m.
predikant Gereformeerde Kerk Enter 
 
contactgegevens:
Rijssenseweg 11
7468 AA Enter
0547-381384

De komende maanden lezen we samen hoofdstuk voor hoofdstuk over Jozef, zijn broers en hun vader Jakob. Het is me trouwens het gezin wel… zoiets als Familie Flodder…je hebt er gelijk een beeld bij… Tenminste : welk beeld hebben wij van het gezin van Jakob en de onderlinge verhoudingen in het gezin? Lezen we misschien het verhaal van Jozef gekleurd omdat we de afloop al weten? Jozef de brave jongen en de broers de jaloerse ‘losers’?! Laten we met elkaar een poging wagen om het verhaal ‘gewoon’ te lezen. Daarmee wordt het spannender, mooier, evenwichtiger, eerlijker. Net zo goed als het verhaal eerlijker en echter wordt als we het in de context lezen van Genesis. Lees/Blader maar eens door Genesis 12-50 waar verteld wordt over de aartsvaders: de familieverhalen van Abraham, Izak, Jakob en Jozef. (zie eerder bericht voor een overzicht) Als je Genesis doorbladert denk je eerder aan een soap, dan aan een Bijbelverhaal. Mooie vrouwen, gedwongen huwelijken, mannen die voor uiterlijk schoon gaan, mooie vrouwen die de intimiteit van de seksualiteit kapot maken, het voortrekken van lievelingskinderen, mannen die uit angst hun mooie vrouw als zus voorstellen en naar een andere man laten gaan, bedriegers, haat en nijd in huwelijken, tussen vrouwen die ook zussen zijn, en in gezinnen, overspel, prostitutiebezoek of was het incest?, het uitroeien van een stad.

De Bijbel is heel eerlijk, er in geen enkele reden om nageslacht van Abraham, inclusief Jozef, positiever te laten zijn dan dat ’t was. Het geromantiseerde beeld van Jozef en zijn familie is snel verdwenen : er is veel haat, schone schijn, seksuele uitspattingen. Er wordt ook gesproken over het geloof van de hoofdpersonen, vaak wordt de Naam van Heer aangeroepen, maar die andere verhalen…

Genesis is hierin niet uniek, denk maar eens aan David, zijn misstappen en de verhouding tussen zijn zonen, de strijd om de troonopvolging.

De vraag komt boven : wat is het verschil tussen ‘Goede tijden, slechte tijden’ en ‘Vijftig tinten grijs’ en de Bijbelverhalen die ook bol staan van seks, intriges, roddel, haat, moord…?! We gaan er de komende tijd met elkaar over nadenken.

We lezen Genesis 37.

Wie is Jozef? Van wie is hij er eentje? Herkenbare vraag, je wilt iemand kunnen plaatsen. In Genesis 30:24 lezen we over de geboorte van Jozef, de oudste van de twee zonen die Jakob bij Rachel uiteindelijk verwekt. Zoon van Jakob, kleinzoon van Izak, achterkleinzoon van Abraham. Nu is hij 17 jaar oud, officieel al volwassen : is hij de ideale schoonzoon? Hij is gewend samen met zijn halfbroers, van de andere vrouwen van Jakob, schapen en geiten te weiden. Jozef is verwend, wordt voorgetrokken en dat mogen zijn broers weten ook. Jozef is irritant! Confronterende tiener, zoiets als een puber of  een volwassene die nooit volwassen is geworden? En hij maakt het ernaar dat hij wordt gehaat. Want zijn broers haten hem niet zomaar, ze willen hem niet zomaar vermoorden… Jozef kletst bij zijn vader over zijn broers. Alle praatjes die de ronde deden vertelde hij door (vs.2). Het hier gebruikte woord betreft altijd negatief gepraat, dat bovendien niet waar is. Hij is een praatjesmaker, een leugenaar. En hij heeft het niet van een vreemde, een aartje naar zijn vaartje. Zijn vader Jakob, moeder Rachel, opa’s Izak en Laban, oma Rebekka, allemaal bedriegers : het zit in de familie. Het lijkt erop dat Jozef met opzet zijn broers bij zijn vader in een verkeerd daglicht wil stellen, Jakob gelooft hem. Dat is niet zo vreemd: Ruben had geslapen met zijn bijvrouw Bilha, straks duikt Juda de tent in met schoondochter Tamar die zich had verkleed als hoer (preek zondagavond 30 juli).

Jakob laat voor zijn lievelingszoon Jozef een bijzonder mooi bovenkleed maken. Het voortrekken/bevoorrechten van één van de kinderen (of vrouwen) zit diepgeworteld in familie van Jakob. Ezau was het lievelingskind van Izak, Jakob het lievelingskind van Rebekka, Jakob hield meer van Rachel dan van Lea. Het is daarom niet vreemd dat de broers Jozef haten en niet meer vriendelijk met hem kunnen praten. De vrede is verdwenen en de familierelaties lijken een dieptepunt te hebben bereikt. De situatie wordt nog erger als Jozef zijn dromen krijgt en deze vertelt aan zijn vader en broers. Want naast het voortrekken, de mooie mantel en het roddelen van hun jongere broer hebben ze zich het meest geërgerd aan zijn dromen. Jozef vertelt zijn dromen; over de korenschoven van zijn familieleden die voor zijn korenschoof bogen en over de zon, maan en elf sterren die voor hem bogen. Zijn broers haten Jozef daarom nog meer. Zijn vader wijst hem terecht, het wordt hem ook iets ‘te’…

Stel : Jozef is je broer en vertelt zijn dromen ’s morgens tijdens het ontbijt… Dat roddelende broertje, die expres leugens tegen je vader vertelt, die wordt voorgetrokken en dan ook nog eens zulke dromen heeft…

En in zo’n situatie, als alles in de omgeving er aan meewerkt, kan het slechtste bovenkomen in mens… Want dan lezen we dat de broers de kudde aan het weiden zijn in de buurt van Sichem. Je vraagt je af : wat hebben ze daar te zoeken?! Sichem…stad die ze tijdje terug hadden uitgemoord en geplunderd : je moet maar durven! Alsof je een paar jaar geleden Wierden hebt uitgemoord en geplunderd en vorige week gezellig naar WieZo ging. Niet vreemd dat Jakob wil weten hoe het met zijn zoons gaat. Hij kent ze, hij weet waar ze toe in staat zijn. Jakob vraagt Jozef om in Sichem te gaan kijken of alles in orde is met de broers en het vee. Maakt Jakob zich geen zorgen over het welzijn van Jozef of is hij blind voor wat er in zijn gezin speelt?

Als de broers meesterdromer Jozef in zijn prachtige gewaad al van verre zien aankomen, hebben ze blijkbaar niet veel tijd nodig om eensgezinds een list te bedenken om hem te doden. Door hem te doden willen ze bewijzen dat Jozefs dromen niet uitkomen. Ruben, de oudste broer, probeert de moord op zijn halfbroer Jozef te voorkomen. Omdat hij nog iets goeds te maken heeft met vader Jakob i.v.m. zijn misstap met Bilha? Omdat hij het meeste verantwoordelijkheidsgevoel heeft, weet dat dit fout afloopt? Want : al is leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel…Ruben stelt voor Jozef levend in een waterput te gooien en hem daar de hongerdood te laten sterven. Hij is van plan Jozef later stiekem uit de put te halen en hem terug te brengen naar zijn vader. Ruben durft tegen de groepsdruk in te gaan en krijgt zijn zin. Maar tijdens Rubens afwezigheid stelt Juda voor om Jozef te verkopen aan handelaren op weg naar Egypte. Wat zal Jozef gezegd hebben, wat zullen de broers gedacht hebben? Je broertje op Marktplaats verkopen…: bizar!

Nadat Jozef verkocht is, dopen de broers het prachtige kleed van Jozef in het bloed van een geitenbokje, en laten het naar hun vader brengen. Zonder iets te zeggen, dan hoef je ook niet te liegen… Zoals Jakob zelf eens met kleren van zijn broer Esau en een geitenbokje zijn vader Izak misleidde, zo wordt hier vader Jakob misleid door kleren van zijn zoon en een geitenbokje. Jakob reageert zoals de broers hadden verwacht. Al de huichelachtige pogingen van zijn zonen en dochters om hem te troosten falen. Spannende vraag : zullen de broers het tegen hun zussen en hun vrouwen verteld hebben of geheim gehouden?

Zo zien we in dit hoofdstuk dat de familierelaties van Jakob doortrokken zijn van haat en jaloezie. In het gezin waar Jozef  toe behoort is er veel gebeurd wat er voor een verziekte sfeer heeft gezorgd. In dit deel van het verhaal zou het Familiediner heel goed passen. Op dit moment alle betrokkenen uitnodigen voor een goed gesprek aan een rijk gevulde tafel… Om te proberen om te komen tot een goed gesprek, een aanzet tot een nieuw begin… Om te komen  tot vergeving, verzoening, liefde…

Dat is de familie van Jakob, Jozef. Maar hoe zit het met ons? Wat zien uw buren als ze kijken naar uw gezin/familie? Schone schijn, alles om de lieve vrede wil, voorkomen dat we zeggen wat we echt denken? In sommige gemeenschappen zijn er veel familieruzies, breekt de hel los als ouders overlijden… Ik ben nog te kort in Enter om er iets over te zeggen, maar Enter ligt ook buiten het paradijs…

Hebt u lievelingskinderen, waardoor u anderen achterstelt? En hoe ga jij met je broertje, met je zusje om? Is dat een gegeven of sta je open voor verzoening? Of kan je die ander wel wat aandoen? Weet u wat er in uw gezin speelt? Hoe de kinderen tegen elkaar zijn als u er niet bij bent? Kunnen jullie als gezin zo in de zomer het gezellig met elkaar hebben? Of weet de hele camping het? Trek jij kinderen voor tijdens kindernevendienst/voetbal/club?

En wij als huisgezin van God hier in Enter? Hoe denken onze plaatsgenoten over ons als familie? Blijven wij elkaar vinden in de kern als we rondom middelmatig of bijzaken verschillen?

Zijn er in uw leven dingen die voor scheve gezichten zorgen in uw omgeving? Hoe praat jij over anderen? Ben jij een praatjesmaker die het niet zo nauw neemt met de waarheid? Hangt jouw leven van liegen en bedriegen aan elkaar? Sfeer van onzekerheid: stik onzeker omdat je niet weet wat ander van je denkt. Of niet onzeker: wacht maar, ik krijg jou nog wel…

Kijk of loop je weg als er in vriendengroep dingen gebeuren die niets te maken hebben met leven in de geest van Jezus? Durf je nog wel eens tegen de groepsdruk in te gaan zoals Ruben?

In de verhalen van Genesis/Bijbel, te midden van de rotzooi, duikt God telkens op… Daarom komende weken het verhaal van Jozef : want gezin, relaties, seks zijn geen gegeven!!! Ook patronen van de Enterse gemeenschap zijn geen gegevens waar we maar mee te dealen hebben. Dan ken je God nog niet, dan ken je de kracht van het kruis niet. Gods reddende kracht die beide zonen op het feest wil, Jozef én zijn broers.

Zo maar vragen die bij mij opkomen als ik het verhaal van Jozef lees en aan ons leven van alledag denk. Dan komt de gebrokenheid dichtbij en herkennen we er misschien wel iets in vanuit ons eigen leven. Dan zijn de ‘zondaars’ die naar Jezus kwamen niet anderen, maar wijzelf, schijn-heiligen… Dan is het ook niet makkelijk om een hoofdschuldige aan te wijzen van de situatie in het gezin van Jakob. Vader, broers, Jozef, God? Want Jozef had het er dan wel zelf naar gemaakt, maar wat voor jeugd heeft hij gehad? Moeder vroeg overleden, haat en nijd tussen de vier vrouwen van vader Jakob en hun kinderen. Wat zal Jozef eenzaam zijn geweest zonder moederliefde. Wie is in zo’n verziekte familie ‘goed’ en ‘fout’?! Een vraag die de komende tijd zichzelf van antwoord voorziet. Ik wijs dus ook geen hoofdschuldige aan in uw familie/omgeving, maar stel alleen de vraag of u er misschien aan toe bent er nog eens over na te denken…

Te midden van alle rampspoed geven de dromen van Jozef aan dat er meer gaande is dan met het blote oog kan worden waargenomen. Dwars door alle menselijke onrecht heen is God aan het werk in de familiegeschiedenis van Jakob. Dat is het verschil met het fictieve leven van Grey&Ana, van Nina, Ludo, Janine en de anderen in Meerdijk. En de grote vraag is of jij dat verschil dat God wil maken, een kans geeft in jouw leven. Of nog meer kansen geeft dan nu al gebeurt.

We zijn een moment stil, om na te denken over het gehoorde. Uit wat voor familie kom je, en wat betekent dat voor jouw leven en jouw  toekomst? Ervaar je soms ook eenzaamheid, besef je dat het klopt toen God zei : het is niet goed dat mens alleen is! Voel je pijn om wat je is aangedaan, maar weet je niet hoe je daar mee verder moet? Zijn we bereid om onze broer/zus/kind/ouder/neef/nicht/oom/tante een nieuwe kans te geven. Zijn we bereid om de kracht van het kruis realiteit te laten zijn in ons leven, in het verlangen naar meer. Wordt het misschien tijd om nooit meer GTST te kijken, nooit meer 50 tinten/roddelbladen te lezen en die tijd te gebruiken om een echt verhaal je leven binnen te laten komen, het verhaal van God… Die van slechte tijden, goede tijden wil maken, kleur aan ons leven wil geven, ons wil laten delen in alle overvloed (Psalm 62).