Jezus preekte : Het Koninkrijk van God is nabij… Maar wat merken we van dat koninkrijk van God?
Mensen verdrinken op de Middellandse Zee, of we laten ze verdrinken….
Bevolkingsgroepen worden afgeslacht in het Midden Oosten en de wereld zwijgt…
Elektrische rijden is hip, maar het kobalt wordt door kinderhandjes gewonnen…
We dragen prachtige kleding maar het is waarschijnlijk onder erbarmelijk omstandigheden gemaakt…
En dan nog de sluimerende dreiging van een Derde Wereldoorlog.
Of dichterbij huis : voor je gevoel zijn er steeds vaker dodelijk schietpartijen.
Als je filmpjes ziet hoe jongeren hulpverleners beschieten met vuurwerk, hinderlagen leggen met zware bommen.
Agressie in samenleving, wat hulpverleners elk weekend meemaken, maar ook de agressie in de zorg en andere sectoren.
De samenleving is moordend, hoeveel boeren hebben al suïcide gepleegd?
Hoeveel jongeren zitten depressief, met een burn-out, opgebrand thuis?
Van de week was er extra aandacht voor suïcide onder jongeren.
Van hoeveel mensen is het leven verwoest door het falen rond de Toeslagen?
En in Enter hebben we dan nog noaberschap, maar daar zie je ook kleine scheurtjes in ontstaan.
Toen we vorige week op Follow Me over het koninkrijk hadden, zeiden de 20-ers : waar dan?! In het journaal, de krant, real life, is het toch alleen maar ellende?
Tja…
God dank, dan hebben we nog de gemeente van Christus!
Nou ja, als je het kerknieuws een beetje volgt…. Ruzies over vrouwelijke ambtsdragers, homoseksualiteit, samenwonen, in hoeverre is er echt ruimte voor de Geest, samen hardop bidden. Discussies over de inhoud en lengte van een dienst of preek.
2000 jaar later is die roep van Jezus nog steeds relevant : bekeer je! Focus je! Waar ga je voor, waar ga jij je tijd, energie, geld in investeren? We kunnen blijven klagen. We kunnen wegkijken, ontkennen, het valt wel mee. Als dat echt zo is, dan ben je vrij egoïstisch, omdat de ellende van anderen verder weg of dichtbij je blijkbaar niet raakt. Als één lid lijdt, dan lijden alle andere leden mee, is dan aan jou niet besteed.
Of we kunnen horen wat Jezus ons te zeggen heeft. Wat de verzoenende kracht van brood en wijn is. Hoe we als armen van geest, zachtmoedigen, treurenden, hongerigen en dorstigen naar gerechtigheid van betekenis kunnen zijn in Gods plan, zijn koninkrijk hier op deze aarde. Wij denken vaak dat we pas invloed hebben als we rijk, machtig, belangrijk zijn. Jezus leert zijn leerlingen iets anders. Je kan ook positieve invloed hebben op de samenleving als armen van geest, treurenden, zachtmoedigen, hongerigen en dorstigen. Hij zegt zelfs dat ze de hele wereld kunnen beïnvloeden. De invloed zit niet in wat je kunt of wat je hebt, maar wie je bent. Daarom moeten we eerst leren wie we zijn. Armen van geest, treurenden, zachtmoedigen, hongerigen en dorstigen. Vanavond lezen we verder in Matteus 5…
Zalig zijn de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden / aan hen zal barmhartigheid bewezen worden.
Barmhartig, dan denken velen gelijk aan de barmhartige Samaritaan. Barmhartig zijn voor mensen die in nood verkeren, oog hebben voor zieken, eenzamen, losers, niet-geliefde mensen, heel praktische hulp verlenen, collecteren voor mensen zonder papieren. Kiezen om wel aardig te doen tegen die collega die gepest wordt. Kiezen om wel … En daar zie je heel mooie dingen van gebeuren, ook in Enter.
Maar barmhartigheid gaat dieper, staat niet toevallig na die zaligspreking over de gerechtigheid… Want wie hongert en dorst naar gerechtigheid, trapt bijna altijd in de val van eigengerechtigheid. Dat wat God je geeft, als geschenk, ga je al snel beschouwen als je eigen verdiende eigendom. Je denkt al snel dat jij het nog niet zo slecht doet en dat je dat toch wel tenminste ten dele aan jezelf hebt te danken. En vanuit die houding van eigen gerechtigheid ga je al snel neerzien op anderen die volgens jou veel minder is toegewijd. Je gaat al snel behoren tot de mensen die van zichzelf vertrouwen dat zij rechtvaardig zijn en op anderen neerkijken. Jij leest tenminste elke dag uit de Bijbel, jij neemt deel aan de gebedsweek, jij gaat nog twee keer naar de kerk, op jou kunnen ze altijd een beroep doen. Je zegt het misschien niet hardop, maar denkt het stiekem wel bij jezelf. O God, ik dank u dat ik niet ben zoals die andere mensen. Daardoor verandert de gerechtigheid van God in je eigen gerechtigheid. Innerlijk ervaar je dan geen rechtvaardiging, geen vrede meer… En dan moet je kiezen : of je wordt kwaad of je verootmoedigt je en belijdt je zonden. Dan ontdek je Gods barmhartigheid. Belijden we onze zonden, dan zal hij, die trouw en rechtvaardig is, ons onze zonden vergeven en ons reinigen van alle kwaad. Dan ontdekken we dat God ons kan bevrijden van ongerechtigheid én eigen gerechtigheid. Dan wordt Gods barmhartigheid zichtbaar in ons leven. En als je Gods barmhartigheid ervaart, dan maakt dat je ook barmhartig naar de ander. Dan wil je ook barmhartig zijn voor mensen die ons verkeerd behandelen of behandeld hebben. Ook al gaat dat regelrecht in tegen ons rechtvaardigheidsgevoel. We doen dan het tegenovergestelde van wat we in de wereld om ons heen zien. Waar oog om oog, vergelding, de norm zijn in plaats van barmhartigheid, zachtmoedigheid. Zo mochten we samen het Avondmaal vieren. Broers en zussen, kinderen van één Vader. We hebben allemaal wat en we zijn allemaal raar, maar toch zijn we broertjes en zusjes.
Barmhartigheid is een goddelijke eigenschap, een kenmerk van God zelf. En Jezus benadrukt : wie barmhartigheid betoont, zal zelf ook barmhartigheid ontvangen. We kunnen Gods barmhartigheid niet verdienen, maar als we anderen vergeven, is dat wel een bewijs dat we ook vergeving van God hebben ontvangen. Het gaat hier niet om de voor-wat-hoort-wat, een dealtje met God. Dit is de opwaartse spiraal in plaats van de neerwaartse spiraal. Als we zien hoeveel God ons vergeven heeft, kunnen we onze barmhartigheid anderen niet weigeren. De armen van geest, zachtmoedigen, treurenden, hongerigen en dorstigen naar gerechtigheid zijn zich ervan bewust dat ze Gods barmhartigheid nodig hebben. Hun houding is tegenovergesteld aan die van mensen die altijd op zoek zijn naar de fouten van anderen en daarover blijven zeuren. Als we barmhartig zijn voor anderen dan zullen we de barmhartigheid van God steeds beter leren zien.
Zalig zijn de reinen van hart / wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien.
Jezus heeft vaak gezegd dat het God gaat om ons hart, onze innerlijke motivatie. God kijkt naar ons hart, Hij let op onze innerlijke overtuigingen en niet op onze uiterlijke gewoonten. Het gaat God om onze gezindheid, dat we de gezindheid van Christus eigen maken. Hij wil dat we een rein hart hebben, puur, zuiver, onverdeeld, net als schoon en helder water. Geen maskers dragen, niet elke keer een andere rol spelen, ook al is de druk van de wereld nog zo groot. Mens uit één stuk zijn, onszelf zijn, zoals God ons bedoeld heeft toen Hij ons geschapen heeft naar zijn beeld. Onszelf niet anders voordoen dan dat we zijn. Doorzichtig leven waarbij mensen recht door ons heen mogen kijken omdat we niets te verbergen hebben. Oprecht zijn in relaties, vriendschappen, zakelijke deals. Open zonder iets te verbergen. Geen geheimen, geen duistere hoekjes, geen afgesloten kamers. Vorige week lazen we over de beproeving van Jezus, de verleiding die elke dag op loer ligt. Verleiding heeft nu eenmaal altijd de leugen in zich dat je denkt pas echt gelukkig te zijn als je dat verleidelijke hebt. En dat het je ongelukkig maakt als je het niet hebt. Denk aan Eva met de vrucht, David met Batseba, …. Maar als deze verhalen laten zien dat de duivel een leugenaar is. Door toe te geven aan de verleiding kwam de ellende in de wereld, werden alle geboden van de tweede tafel van de wet overtreden… Pas wie ziet dat reinheid gelukkig maakt, gaat het zoeken. Dat moest David door schade en schande ontdekken. Ontzondig mij met hysop, dan zal ik rein zijn. Doe mij vreugde en blijdschap horen. Schep mij een rein hart o God. Geef mij de vreugde over uw heil terug. Reinheid en blijdschap gaan samen, de reinen van hart, zalig zijn zij.
En nee, wij hebben de tijd niet mee. Er is altijd onreinheid geweest. Maar vroeger moest je fysiek in actie komen, nu heeft bijna iedereen zijn mobiel waar de onreinheid je overspoelt. Er is nooit een tijd geweest dat onreinheid zo opdringerig was. Het is moeilijker dan ooit om het te ontlopen. Wie niet met die stroom meegesleurd wil worden, zal radicaal moeten zijn. Soms zal je moeten vluchten, net zoals Jozef met de vrouw van Potifar. Hij kon dat omdat Hij dicht bij God leefde, de HEER met hem was. Maar het uit de weg gaan van onreinheid is niet voldoende. We zullen ons ook moeten uitstrekken naar reinheid. Niet alleen het negatieve weg,maar ook het positieve zoeken. Daarin speelt het lezen van Gods woorden een grote rol. Gods woord maakt en houdt ons hart rein en zuiver. Gods woord is levend en krachtig genoeg om ons een rein hart te schenken. Aanvaard je dat geschenk en pak je het ook uit om het te gebruiken? Want de reinen van hart, zij zullen God zien, aan hen zal God zich openbaren, bekend maken. Als we anderen bedriegen, raken we zelf verblind, zullen we God niet zien. Maar als we rein, eerlijk zijn, worden ons de ogen geopend, zullen we God zien. Mensen die barmhartig zijn hebben niets te verbergen voor hun broers en zussen. Ze hebben een rein hart en laten aan anderen zien wie ze werkelijke zijn.
Zalig zijn de vredestichters, want zij zullen Gods kinderen genoemd worden.
Vredestichters verlangen er naar dat er vrede zal zijn. Niet alleen de afwezigheid van oorlog, geen koude oorlog, wapenstilstand of gewapende vrede, maar vrede : totale harmonie, anderen tot zegen zijn. Zoveel mensen ervaren geen innerlijke vrede, in zoveel mensen woeden burgeroorlogen, zijn in conflict met zichzelf, met anderen, met God…Gods tegenstander… En als we in conflict zijn met onszelf, dan heeft dat gevolgen voor onze relaties met anderen en beseffen we dat we geen vrede met God hebben. Het gaat dus om vrede op drie niveaus : innerlijke vrede, vrede tussen mensen, maar bovenal vrede met God. Als we vrede stichten, zullen we kinderen van God genoemd worden… We zullen lijken op onze hemelse vader, want Hij is de Vredestichter bij uitstek. Dat hebben we gevierd bij brood en wijn, vrede, verzoening tussen God en mens door het kruisoffer van Jezus Christus. Van de week lazen we het met de jongeren op Follow Me, Romeinen 5 : Toen wij nog hulpeloos waren is Christus immers voor ons, die op dat moment nog schuldig waren, gestorven. (…) God bewees ons zijn liefde doordat Christus voor ons gestorven is toen wij nog zondaars waren. Des te zekerder is het dus dat wij, nu we door zijn dood zijn vrijgesproken, dankzij hem zullen worden gered en niet veroordeeld. Werden we in de tijd dat we nog Gods vijanden waren al met hem verzoend door de dood van zijn Zoon, des te zekerder is het dat wij, nu we met hem zijn verzoend, worden gered door diens leven. En meer nog, dat wij God prijzen danken we aan onze Heer Jezus Christus, door wie we nu al met God zijn verzoend.
Als God zijn Zoon gegeven heeft om zich met ons te verzoenen, dan zijn wij ook geroepen om vrede te stichten tussen mensen onderling. Dat is heel iets anders dan koste wat het kost de vrede te bewaren. Of om de lieve vrede wil maar te zwijgen. Soms moeten we moeilijke situaties onder ogen zien. Misschien moeten we zelfs wel de confrontatie aangaan om vrede te kunnen stichten. Als kinderen van God is dat onze roeping. Het kan ook zijn dat we mensen met schijnbaar onverenigde standpunten tot elkaar moeten brengen.
Vredestichters doet denken aan brandstichters. Een vonk of klein vlammetje is al genoeg om een grote brand te stichten. Zo is het ook met vrede. Vrede moet gesticht worden en dat begint vaak heel klein. Elke dienst beginnen we met de belofte, het geschenk van God. Mijn genade en vrede, voor u, voor jou. Hopelijk hebben we iets van die vrede vandaag mogen ervaren bij brood en wijn. Een zeker weten dat het goed zit tussen God en jou door de verzoening in Christus. Hopelijk hebben wij de Vredestichter zelf ontmoet, heeft Hij ons gevoed en vervuld met zijn vrede om zelf ook vredestichters te zijn. Als God vrede heeft gesticht tussen mens en God, door het verzoenende werk van Christus, dan kan God ook vrede stichten tussen mensen onderling, vrede in ons. Als je dat aan jou laat gebeuren, als jij je daarvoor inzet, dan zal je ook de vreugde ervaren van herstelde relaties, dan zal je kind van God genoemd worden, geliefde door Vader, die vreugde in jou vindt!
Lees hier nog meer over het koninkrijk van de hemel, van God en de Bergrede.
Floris den Oudsten v.d.m.
predikant Gereformeerde Kerk Enter
