Het
geslachtsregister was in de tijd van Jezus, misschien wel net zo
belangrijk als de c.v. van iemand die een prestigieuze baan ambieert. Je
c.v. moet onberispelijk zijn, geen gaten bevatten, geen
discutabele bedrijven, geen zwarte bladzijde, geen ondermaatse periode.
Je c.v. moet perfect
zijn, anders krijg jij nooit die baan. Dan wordt je op basis van
je c.v. op voorhand al afgewezen. Misschien denkt u bij die
geslachtsregisters : overslaan. Maar het is geen tijdsverspilling. De
eerste lezers plozen die lijsten uit. Het was als tromgeroffel,
trompetgeschal, stadsomroeper ; nu komt het!
We lezen Matteus 1 : 1-17
In
dit geslachtsregister komen we naast de vele namen van mannen ook vijf
vrouwen voor. Allemaal hebben ze een verhaal dat het onwaarschijnlijk
maakt dat ze in de
stamboom van Jezus staan. Tijdens de adventszondagen staan we stil bij
hun levensgeschiedenis. Het is bepaald niet een stamboom om jaloers op
te zijn, verre van ideaal.
Vandaag : En Salmon verwekte Boaz bij Rachab…
We weten inmiddels dat achter die namen uit het geslachtsregister een heel verhaal zit. In Jozua 2 leren we Rachab beter kennen…
We lezen Jozua 2
Perez verwekte Hezron, Hezron verwerkte Aram, Aram verwekte Aminadab, Aminadab
verwekte Nahesson, Nahesson verwekte Salmon, Salmon verwekte Boaz bij Rachab.
Bij
Rachab…de hoer. Dat, of nog lelijker, wordt nog steeds gezegd bij
sommige vrouwen/meisjes, niet als compliment… Rachab, niet alleen vrouw,
maar ook hoer, die telden nog minder mee dan ‘gewone’
vrouwen. Ze waren onbetrouwbaar, mochten niet getuigen in rechtszaken,
bungelden ergens onderaan.
Rachab
is net als Tamar een Kanaänitische… een buitenlander, erger, de vijand.
Ze woont in Jericho, Kanaan, het beloofde land, het land beloofd door
God aan Israel. Als leider Jozua het land in
wil nemen, te beginnen bij Jericho, stuurt hij twee mannen vooruit. Ze
komen in Jericho terecht, waarschijnlijk niet meer dan vier hectare, in
Enter : oppervlakte van EV. Merendeel van de bevolking leeft buiten de
stadsmuren, in tijden van nood leeft iedereen
binnen de muren. Waarschijnlijk is nu ook al iedereen binnen de muren
vanwege het dreigende gevaar van Israel. Wat krijg je als er zoveel
mensen op klein oppervlak leven? Spanning, irritatie, argwaan, angst.
Vreemdelingen vallen dan nog extra snel op…
Waarom
gaan twee mannen die verspieden voor Israel, voor God van Israel, naar
Rachab de Hoer? Rachab was waarschijnlijk herbergierster / hoer, haar
huis was herberg én bordeel. Herberg, plek waar
vreemdelingen eten en overnachten, waar sterke verhalen worden verteld.
Bordeel, plaats waar mannen uit alle lagen van de bevolking komen… Je
als vreemdeling/buitenstaander niet opvalt. Het is de ideale plek om
informatie in te winnen bij de bewoners van Jericho,
uit de omgeving, uit het land. De gelegenheid waar wel meer dingen voor
geld te krijgen zijn. Waar vrouwen werken die veel mannen ontmoeten,
nog wel eens wat horen. Als je voor geld jezelf bloot geeft, waarom dan
geen geheimen over stad en land prijs geven
voor geld? Als je lichaam een prijs heeft, te koop is, waarom dan niet
informatie die voor de vijand geld waard is? De twee verspieders zijn
naar een herberg gegaan, in combinatie met bordeel, een plek waar je als
man, vreemdeling, het minste opvalt. Toch
worden ze gezien, er worden door de koning mannen gestuurd om de mannen
op te halen.
Zo had ik het eerst, die mannen kwamen daar met een vooropgezet tactisch plan … Maar is het niet veel menselijker?
Twee
jonge mannen, die alleen maar woestijn gewend waren, worden op
verkenning gestuurd en komen voor het eerst in hun leven in een stad… En
als ze bij stadsmuur, de wallen, komen, dan komen ze
helemaal niet meer aan verkenning toe. Aan de rand van de stad, aan de
rand van de samenleving, ontmoetten ze Rachab de hoer, die daar woont en
werkt en ze slapen bij haar… Daar kunnen we ons dan wel iets bij
voorstellen… Bij de eerste kennismaking met het
stadsleven komen ze niet verder dan een bezoek aan het plaatselijke
bordeel…
Maar de informatie is beknopt, aan de lezer om te denken hoe het nu precies gegaan is…
Hoe
dan ook, ze worden ontdekt en alleen dankzij Rachab kunnen ze
ontsnappen. Want Rachab kan wel omgaan met mannen, met de waarheid. Ze
bluft de mannen af met leugentje om best wil… Is dit het
goede voorbeeld? God had nog wel zo geboden : u zult geen vals getuigenis spreken tegen uw naaste.
Staat Rachab keihard te liegen… Zie je wel dat een vrouw die niet te
vertrouwen is… Logisch dat vrouwen helemaal niet mochten getuigen, laat
staan een hoer. Dat ligt anders, in elk geval genuanceerder. Want
Abraham, Izak en Jakob konden er ook wat van,
firma List&Bedrog en zonen. Maar bovenal, de waarheid in de Bijbel
is niet hetzelfde als trouw zijn aan feiten, maar de waarheid is trouw
zijn aan God en je naaste. Het gebod ‘u zult geen vals getuigenis spreken’
is niet slechts bedoeld om het leven
niet negatief te stempelen, maar om het leven positief te beïnvloeden,
tot eer van God, je naaste en jezelf. Soms kan dat betekenen een leugen
om best wil, om je naasten te beschermen, om de oosterse gastvrijheid te
eerbiedigen. Wanneer mensenlevens op het
spel staan, is het naar oosterse opvattingen geen vals getuigenis om
dit leven te redden uit handen van vervolgers, leven te sparen, trouw te
zijn aan God. Om dan God en zijn liefde boven menselijke gedachten te
stellen, mensen gaan voor regels. Terwijl vals
spreken / roddelen / gewone leugens
verboden
zijn en blijven. Christelijk geloof is niet dom regeltjes houden, maar
telkens zoeken : hoe in Gods naam leven?! De gezindheid van Christus
eigen maken, je denken vernieuwen, de waarheid
spreken, licht brengen, volmaakt worden…
In
Jericho is er veel angst, voor vreemdelingen die het land binnenkomen,
de toekomst bedreigen. Rachab kende die angst ook zelf, maar kiest er
voor om die angst niet te laten winnen. Angst ontstaat
als je de ander niet goed kent, niet weet wat de ander (met macht) kan
en wil. Angst verdwijnt als je de ander beter leert kennen, genade
ontdekt bij die ander. Is het zo ook bij Rachab gegaan? Heeft ze in
contact met de mannen al iets ontdekt over hun God?
We zien beginnend geloof bij Rachab in de HEER, de God boven in de
hemel en beneden op de aarde. Voor mensen te weinig, toch? Maar voor God
voldoende om mee te laten werken aan zijn plan
Rachab kende God niet, alleen uit verhalen, maar wat een belijdenis. Wij kennen God wel/beter, maar wat belijden wij?
Belijden wij met woord en daad God als Vader, Christus als
Redder, Geest als levensvernieuwer? Raken anderen door onze belijdende
levensstijl onder indruk van God? Nemen we ons
voor om het anders te gaan doen, om je te laten vol-maken. Het
kan helpen om daar een tijd intensief met anderen over te spreken,
voller te worden : belijdeniscatechese, start in januari.
Rachab handelde uit geloof, want in Hebreeën 11 wordt ze genoemd in de rij van geloofsgetuigen.
Door het geloof is Rachab, de hoer, niet omgekomen met de ongehoorzamen, omdat zij de verkenners met vrede had ontvangen.
Rachab vertrouwt zich toe aan de God van Israel, kiest tegen haar
volk en vóór volk Israel. En God is trouw aan Rachab, wat wij mensen ook
denken over Rachab, over anderen. Rachab de Hoer, die weet wat trouw en
ontrouw betekent, belooft trouw aan deze mannen,
aan God van Israel. Wat leren wij hiervan voor onze trouw aan God,
partner, vrienden, familie, kinderen, ouders?
Maar
Rachab vraagt wel om teken van trouw, een hoer hoef je niets wijs te
maken, ontmoet te veel mannen die liegen en bedriegen, met teken van
trouw/trouwring om (Juda en Tamar). Mannen zweren en
beloven een eed met voorwaarde en bijsluiter : ook redding voor haar
familie. De familie van Rachab is ook nog in beeld. Waar veel meisjes en
jongens in prostitutie hun ‘beroep’ verzwijgen voor thuis, waar veel
families contacten verbreken als blijkt wat dochter/zoonlief
doet, heeft Rachab als publieke vrouw contact met haar familie. Familie
was toen nog veel belangrijker dan nu, Rachab hoort er nog bij ook al
is dochter, zus, tante een hoer. Rachab mag niets over de deal zeggen,
dan zou iedereen een rood koord naar buiten
hangen. Hier is het geheim, alleen Rachab en haar familie worden gered,
door het geloof van Rachab. Later mag iedereen het weten, kan iedereen
gered worden, door geloof in Christus, door het kind dat eeuwen later
uit Rachab en Salmon geboren wordt.
Bijbelboek
Jozua wordt één van de meest nationalistische boeken uit het Oude
Testament genoemd. Eigen identiteit van het volk Israel staat centraal,
andere volken moeten worden gedood. Toch is er
ruimte voor vreemdelingen, Rachab en haar familie. Later
trouwt Rachab met Salmon, krijgen ze een zoon, Boaz, die ook met
een buitenlandse zal trouwen. Hier zie je al dat Gods liefde, allereerst
voor Israel, om Israel tot licht in duisternis te maken, anderen
jaloers te maken, om ook bij die God te willen
horen, dat die liefde over grenzen heen gaat. Waar heel veel zonde en
schuld is, Israel faalt tegenover heidenen, zien we ook zegen in
gebrokenheid
Twee weken geleden, nieuw begin met Tamar, die zich als hoer gedroeg, haar schoonvader verleidde
tot seks om kinderen te krijgen, Gods belofte te realiseren.
Vandaag nieuw begin voor Rachab, een echte hoer, die mannen, getrouwd of
ongetrouwd, verleidde tot seks om geld te verdienen… Hoe zal Rachab
later ontvangen zijn in Israel? Beroepsverbod? Hutje
op hei? Als gevaar? Genadig?
Geven wij anderen en onszelf echt een nieuwe kans,
ruimte voor nieuw begin? Het raakt me hoe hard, ongenadig en snel er over anderen wordt geoordeeld, zonder eerst te vragen.
Zou
Rachab, de Hoer, welkom zijn in jouw familie, in jouw leven, in onze
kerk, ons dorp? Tijd terug kwam een pornoactrice tot geloof, vastgelopen
in wereld van GeldSeksMacht, pleegde ze het belangrijkste
telefoontje van haar leven, in wanhoop naar haar vader (dominee), en
hij nam op. Maar zou jij nog hebben opgenomen?
Wereldberoemde dochter vanwege haar rol in honderden
pornofilms? Zou jij met Rachab/ex-pornoster het leven willen delen? Zou
ze als schoondochter en vriendin welkom zijn? Zou je als man rein kunnen
omgaan met haar, met
andere ogen naar haar kunnen kijken dan vroeger? Geloven we dat ook
genade en nieuw leven mogelijk is voor vrouwen (en mannen) die in
prostitutie gevangen zitten, in porno-industrie werken, leven als
jongste zoon/dochter, niet leven zoals het hoort, fout zijn,
niet-ons-soort mensen. Zou je Rachab de Hoer weer als Rachab kunnen
gaan zien, ander weer echt als mens?
Twee
mannen waren niet verder gekomen dan de wallen van Jericho, de rest van
stad en land niet gezien. Wat ze Jozua hebben verteld, zullen ze alles
hebben gezegd?, hebben ze van Rachab de hoer.
De eerste beste hoer is overtuigend genoeg en zorgt voor bemoediging
bij volk Israel. Was het volk eerst moedeloos, nu bemoedigd door het
verhaal van de verkenners, het getuigenis van een hoer. Worden wij ook
bemoedigd door dit verhaal? Want als Rachab de
hoer kan veranderen in één van Jezus’ moeders, dan is er ook voor ons
hoop. Dan geldt ook voor ons : beloofd is beloofd, bemoediging aan het
begin van elke kerkdienst.
Onze hulp is van de God van hemel en aarde, die niet loslaat waar Hij mee begonnen is.
Velen
zijn minder ver dan Rachab, maar ook al was of ben je los van God,
hoer, hoerenloper, meer of minder vaste bezoeker van sekssites, je bent
welkom. Om gerechtvaardigd te worden door God, wat
krom is maakt God recht, duister licht, onheilig heilig. Advent,
verwachting, voorbereiding, inkeer, bidden om vergeving, geloven in
verzoening, weer trouw te zijn als je ontrouw was, relatietherapie
accepteren, met partner, met God, niet angstig te leven,
maar open te staan, bindingsangst laten behandelen als je los van God
leeft.
Zoals
Rachab de Hoer huiswerk had, voordat ze uiteindelijk werd wie ze was,
zo wij ook. Laat je relatie met God hersteld worden, vol-maken, niet
wachten met geloof belijden tot je volmaakt bent,
maar stel je nu vraag: hoe zal ik U ontvangen, hoe wilt U zijn ontmoet, hoe hoopvol leven?
Floris den Oudsten v.d.m.
predikant Gereformeerde Kerk Enter
contactgegevens:
Rijssenseweg 11
7468 AA Enter
0547-381384
…