Bij het kindermoment schreef dominee Eva zowaar een Grieks woord op. Later ontdekten we het geheim. Ze had heel goed gekeken en het dunne lijntje wat er al stond als voorbeeld overgetrokken. Door te focussen op het voorbeeld leer je schrijven, kan je dingen doen die je eerst helemaal niet kon.

We lazen met elkaar Filippenzen 1 : 27-2:18 (NBV)

Paulus schrijft : Laat je in geen enkel opzicht schrik aanjagen/op geen enkele manier angst aanjagen

Ben jij wel eens bang? Ik vroeger wel, voor honden. Als krantenjongen ben ik een paar keer gebeten door honden waarvan de eigenaars zeiden : je hoeft niet bang te zijn, ze doen niets… (luister voor het hele verhaal de preek na).

Bij het ouder worden ontdekken mensen wel eens dat geloven lastiger is dan toen ze jonger waren. Geloven kan ook lastiger zijn als je alleen staat in je gezin/familie/vriendengroep om te leven door de Geest van God, je relatie met God aangaat i.p.v. religie in stand houdt. Geloven is lastig in onze omgeving (radio, krant, internet, tv) die uitstraalt dat geloven in God achterhaald is. Of het wordt lastig als het leven je schrik aanjaagt/beangstigd, door ziekte, dood, anderen die  geen oog voor jou hebben… Dan heeft Paulus het ook nog over lijden, dat je uit genade gegeven is…

Stel je voor : je ouders zouden echt heel blij zijn als jullie als kinderen eensgezind zijn, dezelfde liefde, dezelfde gedachten, niet egoïstisch, niet jezelf belangrijker vinden, maar ander voortreffelijker achten dan jezelf…hoe lang zou dat goed gaan?

Eensgezind, waar heeft Paulus het over? Hoe kan je als zo verschillende mensen werkelijk eensgezind zijn, vaststaan in één geest, één van Geest, dezelfde liefde, één van ziel, één van gevoelen?

Het geheim van Paulus is dat je met elkaar niet naar jezelf of anderen moet kijken, maar gezamenlijk moet focussen op Jezus. Waardoor je dingen kunt die je nu nog voor onmogelijk houdt! Zoals dominee Eva ineens Grieks kon schrijven door zich te focussen op het voorbeeld.

Laat daarom die gezindheid bij/in u zijn die in Christus Jezus was. Hé, wat is dat?!

De gezindheid, levensinstelling van Christus Jezus is dat je bent zoals Jezus. Nee, dat je in zijn Geest leeft. Dat je als navolger van Christus zijn levensinstelling in je eigen leven werkelijkheid laat worden.  Dat je praten/zwijgen/doen/laten, alles is in de Geest van Jezus.  Dat zijn leven op aarde ons tot voorbeeld is. En toen kwam er een moeilijke zin, in HSV wat logischer dan we net lazen:

‘Die, hoewel Hij in de gestalte van God was, het niet als roof beschouwd heeft aan God gelijk te zijn.’

Jezus was bij God, was gelijk aan God en was in de gestalte van God. Maar die status van aan God gelijk zijn, legt Hij af door de gestalte van een slaaf aan te nemen en aan de mensen gelijk te worden. Jezus koesterde het aan God gelijk zijn niet zoals iemand iets waardevols bij zich kan houden voor zichzelf en vanuit eigenbelang het waardevolle tot iedere prijs wil verdedigen. Niet als een verwend/rijk kind dat alles heeft en niets wil delen met anderen; nee, alles weggegeven, dienen. Jezus heeft het aan God gelijk zijn niet uitgebuit voor zichzelf, maar komt in de gestalte van een slaaf die zichzelf vernedert. Jezus die gelijk was aan God, werd aan de mensen gelijk, niet als koning of koningszoon, maar als slaaf. Onvoorstelbaar als zou blijken dat koning Willem-Alexander ’s nachts de wc’s van treinen schoonmaakt! Zijn status zou weg zijn, omdat dit volgens onze opvatting niet hoort. Door zich zo te verlagen zou Willem Alexander…zichzelf vernietigen. Maar Jezus, kind van de Koning en Koning tegelijk, ging de avond voor zijn gevangenneming door de knieën om het werk van een slaaf te doen, omdat zijn volgelingen na drie jaar onderwijs er allemaal voor bedankten om die slavenklus op zich te nemen en ruzie maakten wie van hen de meeste was. Jezus legt zijn status af, door mensen gelijk te worden, ja door de slavengestalte te kiezen, meest vernederende omstandigheden. Geen eigen baas, maar gehoorzaamheid aan God die Hij gelijk was en aan mensen die niet op Hem zaten te wachten. En die vernedering liep uit in de kruisdood. En nu? Gaat Paulus nu zingen over Pasen? Nee, niets over de opstanding. Of in elk geval niet zoals we in de Evangeliën er over lezen. Paulus gaat verder met de verhoging van Jezus. Die verhoging is niet de Hemelvaart.

Paulus wisselt tegelijk in vs. 9 ook van hoofdpersoon.

Daarom heeft God Hem ook bovenmate verhoogd en heeft Hem een Naam geschonken boven alle naam

Nu is niet meer Jezus, maar God aan het werk. God verhoogt Jezus die aan Hem gehoorzaam was. Jezus krijgt een naam boven alle naam. In de diepste vernedering aan het kruis wordt Jezus verhoogd. Hoe zit dat? De kruisdood van Jezus was de diepste vernedering. En dat was voor de joden een ergernis: de Messias in vorm van een slaaf aan het vloekhout? Dat kan niet! En voor de Grieken een dwaasheid: een koning/heer in vorm van een slaaf zo’n dood? Dwaasheid! En op dat dieptepunt, zo bezingt deze hymne, wordt Jezus verhoogd, Hemelvaartsdag is kroningsdag.

Voor Paulus is deze gezindheid van Jezus die bezongen wordt in hymne de weg naar de echte vrijheid. Paulus heeft ontdekt dat Jezus in het afleggen van zijn status – het aan God gelijk zijn – écht vrij en onafhankelijk was en vanuit die vrijheid relaties aan kon gaan met iedereen. Vernedering = gehoorzaamheid aan God = het verliezen van jezelf en in dat verliezen ervaar je vrijheid. Jezus was echt vrij, niet geworteld in sociale structuren of menselijke denkpatronen, liet zich niet weerhouden door culturele of godsdienstige barrières. Jezus ging om met vrome joden, gewone mensen, vrouwen, melaatsen, heidenen en Romeinen. Hierdoor keken anderen op Hem neer, wezen ze Hem af, werd Hij gekruisigd. En dat patroon van vernedering en verhoging heeft Paulus ontdekt in zijn eigen leven. Niet alleen een apostel voor de joden, maar ook voor de heidenen van alle rangen en standen. Door het afleggen van zijn status als fanatiek Farizeeër en de gezindheid van Jezus Christus eigen te maken, lijdt hij in de gevangenis om het geloof, maar hij verheugt zich daarin, net als Jezus. Dat kan Paulus, omdat hij iets heeft met Jezus: hij is in Christus, bij Christus en met Christus. Dat is voor Paulus het fundament voor alle relaties, in het bijzonder die met Jezus. Pasen bij Paulus is een bron van vreugde, waarin de relatie met Jezus centraal staat.

Maar leven in die vrijheid, met gezindheid Jezus Christus, brengt verdrukking en lijden met zich mee. En dat merken de Filippenzen elke dag. En het is juist in dat lijden, dat je volgens Paulus de ware vrijheid weer ontdekt en beleeft, door samen vast te staan in één geest, eensgezind te strijden.

Gezien de weerbarstigheid van het verzet tegen de ware vrijheid brengt het ook nu nog lijden en verdrukking met zich mee. Mensen willen vasthouden aan structuren omdat die het gevoel van vrijheid in stand houdt. Maar door het geloof vindt je vreugde in het lijden als je de strijd aangaat met verstikkende structuren. Zelfs als je weet dat je moet lijden, je er aan onder door gaat, het je dood betekent, ga je door omdat je weet dat dood niet het laatste woord meer heeft, omdat Jezus gehoorzaamt heeft en heeft overwonnen. Door samen te geloven: alleen wordt je snel bang, met Jezus laat je in geen enkel opzicht schrik aanjagen.

Deze les leert mij begrijpen waarom vervolgde en lijdende christenen in Noord-Korea het vol kunnen houden en vol blijdschap kunnen vertellen over hun geloof terwijl ze ondragelijk lijden. Is voor hun niet het geheim dat ze alles hebben losgelaten, in lijdende Christus voorbeeld hebben? In die vrijheid, niet alleen, maar samen met anderen, met Jezus, vaststaan in één geest, eensgezind strijden door het geloof, vol vreugde zijn en van hun geloof in Jezus kunnen getuigen in de gevangenis en de strafkampen en zich geen enkele schrik laten aanjagen? Dat is de gezindheid van Christus, die aan het kruis zijn beulen vergaf. Dat ga je merken als je in de vrijheid gaat leven, niet alleen ver weg, ook wij, hier en nu. Als je alles hebt losgelaten waarvan je eerder dacht dat het je zekerheid en vreugde zou geven. Je niet op mensen vertrouwt, het niet bij jezelf zoekt, maar met elkaar juiste gezindheid bij Christus vindt.

Paulus verlangt ernaar dat die vrijheid/gezindheid van Christus, in de gemeente te vinden is. Zo moeten we verzen 1-4 lezen waar Paulus de gemeente aanspoort tot eensgezindheid en het elkaar liefhebben, niets uit eigenbelang doen, maar de ander voortreffelijker achten dan jezelf.  Deze woorden zijn niet van een fanatiekeling die het de gemeente nog eens even zal vertellen. Dan zou je kunnen denken, ‘daar gaan we weer: we moeten lief zijn voor elkaar, we moeten geen ruzie maken, we moeten de ander belangrijker vinden dan onszelf’. Paulus spoort niet aan tot kruiperigheid, wilt niet dat Filippenzen zichzelf maar wegcijferen, over zich heen laten lopen. Niets ‘alles om de lieve vrede wil in Jezus’ naam’.

Als we denken dat Paulus dat bedoelt, dan hebben we Paulus nog niet goed begrepen.

Onze samenleving is harder dan we zelf vaak geloven: voor wat hoort wat, eens…altijd…, schone schijn. Die levensinstelling nemen we bewust of onbewust mee naar de gemeente van Christus. Dan gaat het fout, moet Paulus zeggen ‘doe niets uit eigenbelang, acht ander voortreffelijker dan je zelf’. Juist in de gemeente van Christus geldt: Laat daarom die gezindheid in u zijn die in Christus Jezus was. Wat betekent die gezindheid voor ons als christelijke gemeente? Waar moet u/jij aandenken bij het toe-eigenen van die gezindheid?  Verlangen we naar die gezindheid in de gemeente, dat je werkelijk eensgezind dezelfde liefde hebt? Dat we werkelijk onszelf kunnen zijn in ware vrijheid onderlinge relaties aan te gaan? Avondmaal vieren? Dat is het ideaal, maar doordat nog niet iedereen focust op Jezus, die gezindheid nog niet eigen heeft gemaakt, ontbreekt liefde vaak : niet somber, maar realistisch: ‘doe alles zonder morren’… Tegelijk ook bemoedigend, omdat mensen inzien : zoals we soms met elkaar omgaan is niet normaal, zeker niet leven door Geest, gezindheid van Christus.

Als we de gezindheid van Christus hebben, ontdekken we dat ‘eenheid’ vaak geen eenheid is. Dan ‘moeten we één zijn!’ of dan ontstaan er verschillende kerken/clubjes waarin we de eenheid zoeken. En hoe zit dat voor Gereformeerd Enter: werkelijk vaststaan in één geest, samen eensgezind strijden, dezelfde liefde hebbend? Kennen we de vrijheid waarin we  de andere broeders en zusters uitnemender dan onszelf achten? Laten we klein beginnen, achten we iedereen hier in de kerk, of de mensen die hier ooit gedoopt zijn, uitnemender dan onszelf? Zijn mensen die ‘anders zijn’ welkom in onze gemeente?  Want de gezindheid van Christus hebben is voor Paulus niet iets voor iedereen persoonlijk. Ik denk dat we de gezindheid van Jezus vooral wat persoonlijk zien. Maar Paulus zegt dat in zijn brief aan de hele gemeente in Filippi: laat in jullie die gezindheid zijn. Je kan dus niet alleen die gezindheid uitoefenen, maar moet het met elkaar doen. Deze boodschap om samen deze levensinstelling toe te eigenen is weerbarstig in een tijd van individualisme, een moeilijk woord voor ikke-ikke-ikke. Daarvoor moet onze gezindheid, onze manier van leven, veranderen.  Stapje voor stapje moeten we gaan leven in de geest van Jezus. Om te beginnen binnen de gemeente van Jezus, als broeders en zusters onderling. Niet door naar anderen te kijken, maar te focussen op Jezus: Hij is ons voorbeeld! Jezus en zijn gezindheid, levensinstelling, moet centraal staan. Bij het overschrijven niet naar je buurman kijken, maar naar centrale voorbeeld. En in vrijheid relatie aangaan is je niet uitleven aan de ander, maar is er liefde, vertrouwen en tederheid.

De hymne sluit af met dat elke knie voor Hem zal buigen en elke tong Hem zal belijden als Heer. Het is een erkenning van Christus macht en majesteit en een openlijke verering. En er komt een moment dat iedereen Jezus als Heer zal erkennen, moeten erkennen. Nu in vrijheid of straks gedwongen omdat je niet anders kan. Laat daarom de gezindheid van Jezus Christus in ons zijn, om met die gezindheid Avondmaal te vieren.

Floris den Oudsten v.d.m.
predikant Gereformeerde Kerk Enter 

 
contactgegevens:
Rijssenseweg 11

7468 AA Enter
0547-381384