Toen God op de zevende dag Zijn werk, dat Hij gemaakt had, voltooid had, rustte Hij op de zevende dag van al Zijn werk, dat Hij gemaakt had. En God zegende de zevende dag en heiligde die, want daarop rustte Hij van al Zijn werk, dat God schiep door het te maken. (Genesis 2: 2-3)
God rustte op dag 7 van zijn Scheppingswerk. Dat was dag 1 van de mens. De eerste dag van de mensheid was een rustdag… Als in de loop van de geschiedenis chaos ontstaat, de mensen tot slaaf worden, bevrijdt God ze.
U hebt zelf gezien wat Ik met de Egyptenaren gedaan heb en hoe Ik u op arendsvleugels gedragen en u bij Mij gebracht heb. Nu dan, als u nauwgezet Mijn stem gehoorzaamt en Mijn verbond in acht neemt, dan zult u uit alle volken Mijn persoonlijk eigendom zijn, want heel de aarde is van Mij. U dan, u zult voor Mij een koninkrijk van priesters en een heilig volk zijn. Dit zijn de woorden die u tot de Israëlieten moet spreken. (…) Toen sprak God al deze woorden: Ik ben de HEERE, uw God, Die u uit het land Egypte, uit het slavenhuis, geleid heeft. U zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben. U zult voor uzelf geen beeld maken, geen enkele afbeelding van wat boven in de hemel, of beneden op de aarde of in het water onder de aarde is. U zult zich daarvoor niet neerbuigen, en die niet dienen, want Ik, de HEERE, uw God, ben een na-ijverig God, Die de misdaad van de vaderen vergeldt aan de kinderen, aan het derde en vierde geslacht van hen die Mij haten, maar Die barmhartigheid doet aan duizenden van hen die Mij liefhebben en Mijn geboden in acht nemen. U zult de Naam van de HEERE, uw God, niet ijdel gebruiken, want de HEERE zal niet voor onschuldig houden wie Zijn Naam ijdel gebruikt. Gedenk de sabbatdag, dat u die heiligt. Zes dagen zult u arbeiden en al uw werk doen, maar de zevende dag is de sabbat van de HEERE, uw God. Dan zult u geen enkel werk doen, u, noch uw zoon, noch uw dochter, noch uw dienaar, noch uw dienares, noch uw vee, noch uw vreemdeling die binnen uw poorten is. Want in zes dagen heeft de HEERE de hemel en de aarde gemaakt, de zee, en al wat erin is, en Hij rustte op de zevende dag. Daarom zegende de HEERE de sabbatdag, en heiligde die. (Exodus 19 : 4-6; 20 : 1-11)
Het slavenvolk Israël krijgt na de bevrijding van God haar eerste rustdag, ook voor de slaven en dieren. Na jaren van elke dag slavenwerk in Egypte, hebben ze nu om de 6 dagen een rustdag, heerlijk! Ze jubelen het uit! We zingen Psalm 81 : 1, 4 (vrouwen), 5, 7, 8 (mannen) en 10
‘Onze’ rustdag is Gods cadeau voor jou! Maar lees je ook Gods gebruiksaanwijzing?
Dankzij God (Bijbel, kerk, christelijke traditie in Nederland) begint onze week ook met rusten. Voordat wij beginnen, zegt God: rust en geniet van mij, van mijn schepping! Je ben niet afhankelijk van eigen zwoegen, maar van mijn goedheid : dat is een uniek cadeau, van God voor jou! De eerste christenen uit de heidenen hadden geen rustdag, ze werkten 7 dagen en kwamen op zondag in alle vroegte en later op de avond bij elkaar. Door keizer Constantijn die tot geloof komt, wordt zondag een verplichte rustdag met verbod om te werken. Daardoor konden christenen overdag bij elkaar komen, niemand hoefde te werken of iets anders te doen. Nog steeds bezitten we dat voorrecht : maar zondag als rustdag is niet van alle tijden en alle plaatsen. De zondag is geen sabbat, wel hebben we elementen overgenomen : heilig, apart, een speciale dag voor God. Noemt het een kerkendag: concentratie op God en Hem dienen, samenkomen als huisgezin van God.
Saai!? Welk cijfer geef jij de zondag?
Stel: over 20 jaar is het over, is de zondag een gewone werk/schooldag, zouden we niet spijt hebben hoe we het nu doen? Als we weer om 6.00u of om 20.00u bij elkaar moeten komen, zouden we dan geen heimwee hebben naar nu? Stralen we nu dankbaarheid uit over een dag vrij om naar de kerk te gaan en leven we er ook naar? Vier zondag als teken van nieuwe schepping waar we naar toe leven, op zondag kunnen we al wennen. Misschien dat we minder negatief moeten spreken over Gods cadeau de zondag. Misschien meer genieten van het samenkomen als huisgezin van God, meer werken aan het familiegevoel. Misschien dat we moeten investeren in trouw en volharding bij het samenkomen?
Eén dag niet werken, betekent één dag minder verdienen, maar het laat ook zien dat je werkelijk op God vertrouwt. Dat het cadeau van God het allermooiste is, als centrum/startpunt van je week, je leven is. Zonder God was er geen rustdag, dan is het toch niet raar als Hij vraagt om in middelpunt te staan?! ‘Onze’ rustdag is Gods cadeau, met gebruiksaanwijzing : rusten, genieten, ontspannen, niet zwoegen.
Preek 1 : Jezus en de sabbat
En het gebeurde op de tweede sabbat na het Paasfeest dat Hij door de korenvelden ging; en Zijn discipelen plukten aren, wreven die met de handen stuk en aten ze op. Sommigen van de Farizeeën zeiden tegen hen: Waarom doet u wat niet geoorloofd is te doen op de sabbat? Jezus antwoordde en zei tegen hen: Hebt u ook dat niet gelezen wat David deed toen hij honger had, en zij die bij hem waren? Hoe hij het huis van God binnengegaan is en de toonbroden genomen en gegeten heeft en ook gegeven heeft aan hen die bij hem waren, broden die niemand mag eten dan alleen de priesters? En Hij zei tegen hen: De Zoon des mensen is Heere, óók van de sabbat. (Lukas 6:1-5 HSV)
Gods wil doen tegen Zijn regels in…
Zonder sikkel mag je aren plukken en opeten op sabbat, dat is geen werk. Maar zodra het iets heeft van een maaltijd (voorbereiden) dan is het verboden op sabbat. Is Jezus van plan zijn leerlingen bewust niet de geboden te laten gehoorzamen? Nee, Jezus en zijn leerlingen zijn, net als David en zijn mannen, uitzondering op de regel. Het klopt dat het niet geoorloofd is. Zoals de toonbroden alleen door priesters gegeten mochten worden, zo mag je op sabbat geen maaltijd voorbereiden. Maar geldt dat ook voor Mij, als zoon van God? Jezus is Heer, de baas, ook van de sabbat. Als zoon van God kan en mag Hij als het noodzakelijk is, als het ondersteunend is aan het Koninkrijk van God dat Hij verkondigt en laat aanbreken, zijn eerder gegeven regels opnieuw formuleren. Omdat David in dienst stond van het welzijn van heel het volk, mochten hij en zijn mannen tijdens de heilige opdracht eten op een voor anderen niet toegestane manier. Vanwege Jezus’ heilige opdracht eten ook zijn leerlingen op een manier die niet past bij de sabbat. Dus niet ‘nood breekt wet’. Nee, de wet is aan de wetgever onderworpen. De bedenker van de wet mag die ook wijzigen. Als het van jou is, ga jij er ook over, bepaal jij de regels en mag je die ook wijzigen.
De regels waren er om te helpen om God te dienen. Het is dus niet erg als die regels veranderen, als je maar je leven blijft richten op het dienen van God. Het is dus niet erg als je regels overtreedt, als je maar niet tekort doet aan het dienen van God. Het gaat dus niet om regels, daarom is het ook niet erg als de bedenker van die regels, regels aanpast. Het blijft gaan om het doel ervan: welke bedoeling zit erachter? Welk verlangen? Wat wilde God als cadeau geven toen hij die regel gaf? Daarom kan en mag Jezus de wetten veranderen/overtreden om ze te laten aansluiten bij het Koninkrijk.
Dus niet: rommel maar wat aan, regels voor de zondag zijn niet belangrijk. Maar: er is iets belangrijkers dan regels, de wil van God die de regels heeft bedacht en zijn verlangen. Het gaat niet om perfect uitvoeren van regels, maar of je leeft naar Gods bedoeling met die regels. Gods wil op aarde doen zoals in hemel al geschiedt, gaat soms tegen eerdere regels in…
Het gebeurde ook op een andere sabbat dat Hij in de synagoge kwam en onderwijs gaf. En er was daar iemand van wie de rechterhand verschrompeld was. De schriftgeleerden en de Farizeeën letten scherp op Hem of Hij op de sabbat genezen zou, om iets te kunnen vinden om Hem te beschuldigen. Maar Hij kende hun overwegingen en zei tegen de man met de verschrompelde hand: Sta op en ga in het midden staan; en hij stond op en ging daar staan. Jezus nu zei tegen hen: Ik vraag u: wat is geoorloofd op de sabbat: goed te doen of kwaad te doen, een mens te behouden of om te laten komen? En nadat Hij hen allen rondom aangekeken had, zei Hij tegen de man: Steek uw hand uit. Hij deed dat en zijn hand werd hersteld, gezond als de andere. Zij waren vol woede en spraken er met elkaar over wat zij met Jezus zouden doen. (Lukas 6:6-11)
Doe je op sabbat, Gods dag, kwaad of goed?
Jezus doet helemaal niets wat verboden was volgens de Schriftgeleerden en Farizeeën. Los daarvan doet Jezus helemaal niets, hij zegt alleen: steek je hand uit. Maar waarom letten ze dan scherp op Jezus? Waarom willen ze Jezus beschuldigen? Uit de verhalen weten we dat Jezus hun gedachten kan lezen: Hij kende hun overwegingen. En Jezus speelt een spel met ze : jullie willen weten of ik zal genezen? Moet je goed of kwaad doen? Kwaad? Nee natuurlijk niet: goed! Hij geneest, maar door alleen iets te zeggen, dat is toch geen werk? Ze zijn woedend!!! Waarom? Omdat Jezus nog iets heel subtiel duidelijk maakt. Natuurlijk, het was niet levensbedreigend, Jezus had het ook een dag later kunnen doen. Waarom dan op sabbat? Zij zijn aan het werk, verzamelen bewijsmateriaal tegen Jezus voor een proces om Hem te doden. Dan vraagt Jezus: leven redden of leven vernietigen? Je mag nooit iemand kwaad doen, doden, dus ook niet op sabbat. Waarom zijn jullie dan op sabbat aan het werk om het proces tegen mij voor te bereiden? Is dat geoorloofd: op sabbat iemands dood voor te bereiden? Ze zwijgen… Jezus laat zien dat er alternatief is voor op sabbat kwaad te doen, het werken aan het doden van levende. Misschien niet noodzakelijk, maar wel goed doen : werken aan het toekomstige leven van iemand. Als Farizeeën volharden in het bewust kwaad doen, dan blijft Jezus verder gaan met bewust goed doen. Jezus schaft niet de sabbat af, verklaart niet het genezen op sabbat tot normaal, de Wet wordt niet verandert. Maar mag Jezus leven brengen of moet Hij sterven? Doe je op sabbat kwaad of goed? Is jouw handelen positief of negatief van invloed op iemand anders leven of van jezelf?
En Hij gaf onderwijs op de sabbat in één van de synagogen. En zie, er was een vrouw die achttien jaar lang een geest had die haar ziek maakte en zij was kromgebogen en kon zich in het geheel niet oprichten. En toen Jezus haar zag, riep Hij haar bij Zich en zei tegen haar: Vrouw, u bent verlost van uw ziekte. En Hij legde de handen op haar en zij werd onmiddellijk weer opgericht en verheerlijkte God. En het hoofd van de synagoge, die verontwaardigd was dat Jezus op de sabbat genas, antwoordde en zei tegen de menigte: Er zijn zes dagen waarop men moet werken. Kom dan daarop en laat u genezen, maar niet op de dag van de sabbat. De Heere dan antwoordde hem en zei: Huichelaar, maakt niet ieder van u op de sabbat zijn os of ezel van de voederbak los en leidt hem weg om hem te laten drinken? En moest dan deze vrouw, die een dochter van Abraham is en die de satan, zie, nu achttien jaar gebonden had, niet losgemaakt worden van deze band op de dag van de sabbat? En toen Hij dit zei, stonden al Zijn tegenstanders beschaamd en de hele menigte was blij om alle heerlijke dingen die door Hem gebeurden. (Lukas 13:10-17)
God verheerlijken als basis voor Gods wil doen
Jezus doet goed : de vrouw verheerlijkt God. Daar kunnen mensen zich blijkbaar aan ergeren. Dan zie je in Jezus niet de zoon van God. Jezus reageert fel: Huichelaars! Als je wel je os of ezel los maakt op de sabbat om te laten drinken…, ja maar dat mocht. Op sabbat mochten dieren volgens 10 geboden ook rusten. Jezus is zo creatief: deze vrouw is vandaag ook losgemaakt. Nu kan ze ook de sabbatsvreugde vieren. Omdat Jezus Eigenaar is van deze vrouw als Koning van Israël, mag Hij dat net als de eigenaar van os of ezel dat mag. Je eert God niet door op te komen voor sabbatsrust als je tegelijk de Eigenaar van Israël niet eert. De omstanders schamen zich, dat ze geen oog hadden voor deze vrouw maar alleen maar aan regeltjes dachten
Het gaat dus niet om wat wel/niet mag, maar wie is Jezus voor je? Veel kerkmensen vinden regeltjes fijn, omdat ze ten diepste bang zijn om fouten te maken. Als je nu maar de regeltjes houdt, dan zal God wel tevreden zijn. Dan schuil je achter de regeltjes, heb je een saai leven en is iedereen fout die de regeltjes niet houdt. Jezus wil dat je Hem leert kennen, bij Hem wilt horen, Hem wilt gaan dienen, bereid bent om fouten te maken. Paulus zegt niet: volg regeltjes! Maar : Alle dingen zijn mij geoorloofd, maar niet alle dingen zijn nuttig. Alle dingen zijn mij geoorloofd, maar niet alle dingen bouwen op. Geen regeltjes volgen, maar Jezus volgen. Je hart laten spreken waarin God met zijn Geest wil wonen en werken. Wat is het ideale kind? De regels van je ouders opvolgen zonder liefde of vanuit liefde soms regeltjes overtreden? Ik ben hun papa, ze houden van mij. Als ik werk is de deur dicht, maar prachtig als ze even komen kijken. Dus eerst Jezus volgen en daarna ga je pas begrijpen wat je met zijn regels moet doen.
En het gebeurde, toen Hij in het huis van een van de leiders van de Farizeeën gekomen was op een sabbat om brood te eten, dat zij scherp op Hem letten. En zie, voor Hem stond iemand die leed aan waterzucht. En Jezus antwoordde en zei tegen de wetgeleerden en Farizeeën: Is het geoorloofd op de sabbat gezond te maken? Maar zij zwegen. En Hij greep hem vast, genas hem en liet hem gaan. En Hij zei, terwijl Hij Zich tot hen richtte: Wie van u zal, wanneer zijn ezel of os in een put valt, deze er niet meteen uittrekken op de dag van de sabbat? En zij konden Hem daarop geen antwoord geven. (Lukas 14:1-6)
Gods wil doen is niet zakelijk maar relationeel.
Weer letten ze scherp op Jezus. Weer vraagt Jezus: is het geoorloofd? Weer zwijgen ze. Weer gebruikt Jezus een voorbeeld om duidelijk te maken dat Hij Eigenaar is van iedereen en dat Hij daarom niet werkt, dat het niet iets zakelijks is, maar als een vader voor zijn kind zorgt, dat het om een relatie gaat.
Telkens gaat het om wie Jezus is. Jezus gaat niet welles/nietes spelen, maar daagt uit: wie denk je dat ik ben? Niet een rondreizend arts, maar Eigenaar van jullie allemaal. Niet iemand die werkt, maar iemand die dient, liefheeft, zorgt, uiteindelijk zijn leven geeft. Jezus laat je anders kijken naar de omgang met regels. Het gaat niet om de regels zelf, maar om het doel ermee, het verlangen erachter.
Jezus had geen opleiding gehad, hoorde niet bij een groep, was geen priester ofzo. En dan gaat zo iemand dingen goedpraten die normaal gesproken onwenselijk waren?! Geeft toestemming voor dingen die tegen de regels van God ingaan?! Wie denkt Hij wel dat Hij is?! Dan zegt Jezus: kijk maar eens goed: wie ben ik? Dat is veel belangrijker dan het antwoord of iets wel of niet mag. Dat is minder makkelijk, moet je zelf gaan nadenken i.p.v. blindelings de groep volgen. Moet je nadenken over wat je zelf wil, wat je gedrag op langere termijn als effect heeft: goed of fout?
Voordat we gaan zingen en verder gaan met concrete invulling van de zondag: Wie is Jezus voor jou? Geloof je dat het Gods zoon is? Geloof je dat Hij je gelukkig wil maken met zijn cadeau? Wil je dan ook doen wat Hij denkt dat goed voor je is?! Juist ook op zondag!
Preek 2 – Wij en de zondag
‘Onze’ rustdag is Gods cadeau, met gebruiksaanwijzing : rusten, genieten, ontspannen, niet zwoegen.
Probeer het als een cadeau van God te blijven zien. Het is niet jouw dag, maar Gods dag, zoals heel je leven van God is… Zonder God had je überhaupt geen vrije zondag : luister dan ook: ontspan. Geen huiswerk, geen werkmail, niets moet! Maak van jouw zondag een dag met God. Doe er alles aan om God te ontmoeten… Je hebt er de hele dag de tijd voor. God wil dat het cadeau van de zondag maximaal wordt genoten. Geeft daarvoor gebruiksaanwijzing: om van leven en zondag te genieten zoals Hij het wil als Gever/Bedenker.
Gods wil doen, goed doen, God verheerlijken
Gods wil doen, goed doen, is belangrijker dan perfect leven volgens de regels. Zondag is dus volop feest, positief/ontspannen/
Word zelf, maak anderen, geen slaaf
Vraag je bij alles af: zijn de gevolgen van wat ik nu doe positief of negatief voor mezelf/mensen om me heen? Winkelopenstelling/online shoppen/maandagochtend in winkel : moeten anderen voor jou slaven? Doe geen werk dat de andere dagen vult, laat de zondag anders zijn dan anders. Je moet uit je doen raken, je blik laten verruimen. Gun dat anderen ook. Geniet van die vrije tijd en wees er zuinig op : laat niet gebeuren dat vrije tijd je moe maakt. Wees radicaal om je gezin, je rust, je omgang met God te beschermen: geen feestjes. Rest van de week gaat over de macht van de werkelijkheid, de zondag gaat over Gods macht over de werkelijkheid. Probeer het eens zonder FB, mail, internet, mobiel : geniet van mensen om je heen. Het gaat niet goed als zondag, cadeau van God, geen feestdag is. Kinderen maandag moeier dan zaterdag… Maak je niet druk om wat anderen doen of denken over jouw zondagsinvulling, dat is iets tussen God en jou. Anderen mogen volgens Jezus niet eens over jou oordelen, net zo goed jij niet over anderen.
Maak de zondag weer speciaal, heilig die, als rust- en feestdag.
Doe er als (groot)ouders alles aan om te laten zien wat het mooie van zondag is : feest! Mooiste dag van week. Dat het cadeau van God uniek is en anderen jaloers moet maken.
Als je een dag later iets belangrijks hebt, waar je heel erg naar uit kijkt: bruiloft of thuiskomst vriend. Dan ga je niet laat naar bed, wil je niet met kater opstaan, niet ongeïnteresseerd zijn: alles draait om de feestvreugde. Nergens in Bijbel staat: voor 0.00u in bed moet liggen, nergens staat: om 9.30u in kerk zitten, of twee keer. Nergens staat: zondag niet naar zwembad, niet winkelen. Maar als we de zondag als christenen als vrije dag willen houden, moeten we wel laten zien dat we die dag nodig hebben om tot rust te komen, feest van vrijheid vieren. God de Gever van al het leven, te eren en beter te leren kennen. Maak anderen jaloers : gister hoefde ik helemaal niets, geen huiswerk, niet weg, gewoon relax. En oh ja, ik heb ook gelezen hoe je nog gelukkiger kunt worden, gesproken met bedenker van het leven en in kerk gevierd dat we zondag als cadeau van God hebben gekregen.
Na een drukke week kan je op zondag inhalen wat je afgelopen week vergeten bent aan bidden, Bijbellezen en nadenken. Gods cadeau om uit te rusten, te feesten, te genieten, kan niet zonder uitleg. Geen lijstjes met wat wel/niet mag, wel Gods gebruiksaanwijzing bij zijn cadeau om maximaal te genieten. Wel huiswerk om over na te denken, met elkaar over te praten, samen mee aan de slag te gaan. Hoe leer je Hem telkens beter kennen? Waar eer je God het meeste mee? Hoe wordt Gods ideaal van de zondag, zijn cadeau, nog meer werkelijkheid in jouw leven, ook op zondag? Aan God zal het niet liggen, Hij heeft ons in de vrijheid gezet en ons heil, geluk, gerealiseerd. Open jij je handen voor Gods cadeau? Ga je mee in zijn plan met zijn cadeau?! Opdat Gods wil geschiede op aarde zoals nu al in hemel…we steeds meer gaan proeven van de eeuwige sabbatsvreugde, steeds meer verlangen naar de nieuwe schepping zonder stress, feest bij Koning van de tijd.
De vraag is : wat doe jij ermee met deze preek?
predikant Gereformeerde Kerk Enter
contactgegevens:
Rijssenseweg 11
