De afgelopen weken stonden we stil bij de ontmoetingen van Jezus met :
De sceptische Nathanael, die ontdekt dat bij Jezus uit Nazareth de waarheid te vinden is, een nieuwe kijk op de wereld. De insider Nicodemus en de outsider Samaritaanse vrouw die allebei ontdekken, we hebben een nieuwe start nodig, mét Jezus. De zussen Maria en Marta na het sterven van hun broer Lazarus : Jezus die woedend wordt op dood en verderf, deze overwint, de baas is.
In de doopdienst van twee weken geleden stonden we al stil bij het feit dat de wijn op is…waarmee het feest eigenlijk voorbij is, maar wat Jezus doet heeft be-teken-is… Hij staat op als ceremoniemeester / heer van feest : ik zorg, wat er ook gebeurt, dat het weer feest wordt. Jezus kent ons, weet wat er schuilt in ons hart aan tekort/schuld/zonde, wil ons daarvan reinigen, waarvan de doop teken en zegel is.
Alles wat Jezus doet staat in het teken van zonde vergeven én het feest terugbrengen in de schepping, om op aarde nieuw leven mogelijk te maken, nu in gebrokenheid, straks volmaakt op de nieuwe hemel en nieuwe aarde. Maar hoe bewerkstelligt Jezus die genezing/reiniging van zonde/kwaad én het feest terugbrengen?
We lezen Johannes 2 : 1-11 en 23-25
De wijn is op en Maria vertelt het Jezus : ze hebben geen wijn meer… Wat wist Maria al van Jezus? Wat zal Maria allemaal al begrepen hebben van Jezus? Deze week 10 minuten gesprek over kinderen…op school, thuis… Maria wist : Jezus is niet zomaar iemand, anders dan anderen, maar ze hoeft niet langs bij dokter of psycholoog. Maria herinnert zich de woorden van de engel bij geboorteaankondiging : ‘Zoon van Allerhoogste’, ‘Zoon van God’. En ze wist wat er in haar lichaam gebeurde : de Heilige Geest kwam over haar, de kracht van de Allerhoogste overschaduwde haar. Daarom vertelt Maria Jezus het probleem, maar Jezus reageert heftig, onbeleefd : wat wil je van me? Het klinkt respectloos. Jezus is bijna nooit zo snel kortaf, dus niet sacho of in slecht humeur. En hij zegt ook nog : mijn uur is nog niet gekomen.
Die uitdrukking ‘mijn/Zijn uur’ klinkt vaker, als het over Jezus’ dood gaat… zijn sterven aan het kruis. Jezus is op een bruiloft, Maria zegt : de wijn is op en Jezus reageert : dit is nog niet het moment om te sterven. Maria heeft er waarschijnlijk niets van begrepen, die vreemde reactie van haar zoon. Toch loopt ze niet beledigd weg zoals ouders kunnen doen. Ze bewaart ook dit in haar hart, maar loopt nog wel even naar bediening : wat hij ook zegt, doe het!
Begrijpen wij het wel?
Waarom denkt Jezus bij het probleem van wijn op een bruiloft aan het uur van zijn dood?
Het wonder zal een teken zijn, het zal zijn heerlijkheid openbaren. Waar staat wijn voor? Wat ontbreekt er in het plaatje om schande in blijdschap te veranderen? Wij weten het, omdat we weten dat Jezus van water uit watervaten de allerbeste wijn maakt.
Het lijkt alsof Jezus al in de toekomst kijkt, voorbij deze bruiloft, dit kleine probleem, hij ziet iets anders. Beseft : ja, ik kan de wereld feestvreugde geven, de mensheid verlossen van schaamte, schuld en te kort. Daarvoor ben ik naar deze wereld gekomen, om vreugde te brengen, maar daarvoor moet ik sterven.
Jezus zal nog aan meer gedacht hebben, het beeld van bruid en bruidegom in het Oude Testament. God gebruikt dat beeld om uit te beelden hoe hij met zijn volk omgaat, als bruidegom met zijn bruid. God wil een liefdesrelatie met ons die net zo diep gaat als de relatie tussen man en vrouw in een volmaakt huwelijk.
In het Nieuwe Testament, Johannesevangelie, zegt Jezus, na kritiek dat zijn leerlingen niet vasten : waarom zouden vrienden van bruidegom vasten als bruidegom nog bij hen is? Dan noemt Jezus zichzelf de bruidegom, wetend dat dit beeld alleen toebehoort aan God de Schepper. Johannes gaat als schrijver nog verder, als hij schrijft over het einde, in zijn openbaringen: Zalig zijn zij die geroepen zijn tot het avondmaal van de bruiloft van het Lam. (Open. 19:9) Aan het einde van de tijd zal er een feest zijn dat een einde maakt aan alle andere feesten, bruiloftsfeest. Met dat feest wordt dan eindelijk de intieme en nooit meer eindigende eenheid gevierd tussen God en mens. Daar loopt geschiedenis op uit, daarvoor is Jezus gekomen om dat te realiseren : sterven voor onze zonden én om het feest terug te brengen.
De meest hartstochtelijke liefde nu is nog maar een flauwe afschaduwing en echo van die toekomstige realiteit. Jezus kent zijn klassiekers, kende het Oude Testament door en door, hij identificeert zich als Bruidegom. Dat realiseert hij zich op deze bruiloft, als hij denkt aan zijn eigen bruiloft, met oneindige vreugde én afschuw tegelijk als hij beseft wat daarvoor nog moet gebeuren. Om ervoor te zorgen dat zijn volgelingen de beker van vreugde en blijde zegeningen kunnen drinken, zal ik de beker van het recht en van straf en van de dood moeten drinken, tot laatste druppel. Hoe zal Jezus ons onze vreugde bezorgen? Door zijn hemelse bestaan bij zijn Vader op te geven, door eenzaam en onbegrepen te leven, door de weg naar het kruis in te slaan en in onze plaats te sterven, overladen door schande en schuld, onze zonden.
Sommigen zien Jezus als voorbeeld, goed mens. Ze zeggen : als iedereen als Jezus was en zijn woorden ter harte namen zou de wereld er beter uitzien. Maar dan hebben we een probleem : als Jezus op een bruiloft al aan zijn dood denkt, denkt hij vrijwel altijd aan zijn dood… Jezus is niet gekomen om het goede voorbeeld te geven, gelukkig niet : daar is Jezus te goed voor. Jezus is zo volmaakt dat Hij ons vernietigt als we hem tot voorbeeld zouden nemen, gek van wanhoop zou je worden. Jezus is oneindig veel groter dan wij, hem als voorbeeld nemen is je einde, je gaat het nooit redden. Jezus is dan ook niet gekomen om ons te vertellen/laten zien hoe wij ons zelf kunnen redden, maar om ons zelf te redden, door te sterven, zodat wij zouden leven, hoop voor onze wanhoop, om onze beker van vloek en straf te drinken zodat wij beker van zegen en overwinning kunnen heffen. Als de wijn op is, de beker met oude wijn leeg is, zorgt Jezus voor nieuwe wijn, vult hij onze beker weer : wordt het weer feest! Leven door zijn dood heen, leven in zijn heerlijkheid.
Jezus kiest voor watervaten, doet iets nieuws in het oude joodse systeem, brengt reiniging in totaal nieuwe vorm, vervult het hele oudtestamentische systeem van offers. Vanwege onze zonden moet er genoegdoening komen voor onze zonde en schuld. Eeuwenlang waren dat lammetjes, maar hoe kan een onwetend lam de plaats innemen van een denkend mens? Dan zegt Johannes de Doper : zie het Lam van God dat de zonde van de wereld wegneemt. Al die kleine lammetjes konden de zonde niet wegnemen en hebben dat ook niet gedaan. Ze hadden een be-teken-is. Ze verwezen naar het enig werkelijk onschuldige, onbevlekte lam, Jezus, die dat wel kon én deed. Jezus Christus kwam om te sterven in onze plaats en onze straf op zich te nemen. Toen het feest van de mensheid mislukte, stilviel, doods en ellendig, bracht Jezus het feest weer op gang. Zette de dans weer in door voor wijn te zorgen, voor brood te zorgen, Hij gaf zijn bloed en lichaam, voor ons.
Elke keer als God een beeld kiest zodat we God beter kunnen begrijpen, toont dat beeld ons ook iets van hoe God ons ziet. Het beeld van de bruidegom heeft be-teken-is : zij gelooft in mij, ik geloof in haar (beluister hier de preek na). Als God als een bruidegom is, dan verheugt hij zich echt in ons als wij onszelf in geloof aan Jezus geven. Elke keer als God een beeld kiest voor zichzelf, zegt hij ook iets over ons. Als de bruidegom naar zijn bruid kijkt, dan ziet hij iets prachtigs, is hij de gelukkigste man op aarde, wil haar alles geven, in goede en kwade dagen, ziekte en dood.
Hoe durft God, Jezus, om zo’n soort beeld te gebruiken die zo’n sterke menselijke ervaring oproept? Zou het kunnen zijn dat God, Jezus, zo veel houdt van hen die van hem zijn? Hoe zou het je leven veranderen als je daar elk moment van dag van bewust was, Gods liefde voor jou?!
Jezus is gekomen omdat in Israel de wijn op was, het feest van de schepping over was, de vreugde uitgestorven. De wijn is op, de gebrokenheid is overal voelbaar, de breuk God-mens werkt overal in door. Als er niets verandert komt het niet goed, komt er geen Koninkrijk, blijven we vervreemd van God en elkaar, geen : Uw wil geschiedde op aarde zoals nu al in hemel… Maar Jezus is gekomen, heeft wijn in overvloed gemaakt, het kan niet meer op… Dit verhaal laat zien dat de ellende van dit jonge bruidspaar niet te klein is voor Jezus. Dat dit relatieve kleine probleem in de grote wereld vol duisternis en dood ook zijn aandacht heeft. Jezus ook meelijdt en op onverwachte manier hier het begin van zijn tekenen van maakt. Ja, God gaat alle grote wereldproblemen aanpakken, maar ook onze huis-tuin-keuken problemen. Deze resultaten uit het verleden bieden geen… wel garantie voor toekomst, voor het grote en het kleine.
Maar ook : put in het heden, uit wat je weet over de toekomst. Jezus, te midden van alle vreugde van een bruiloftsfeest, terwijl anderen aan het drinken en feesten waren, proefde al iets van verdriet en bitterheid die nog moest komen. Zodat jij en ik die in Hem geloven, te midden van al het verdriet van de wereld, in alle gebrokenheid, al iets kunnen proeven van vreugde die nog moet komen. We hebben heel vaste grond onder onze voeten vanwege de vreugde die nog komt, het bruiloftsfeest van het Lam.
Elke keer dat je deelneemt aan het avondmaal krijg je een voorproefje van dat geweldige feest. Zelfs als je het nu moeilijk hebt, proef je telkens iets van die vreugde die nog komt. Daarom is het niet vreemd om vaker Avondmaal het vieren. Door te proeven ga je verder dan wat je met je verstand weet, waar je mee instemt als feit (voorbeeld van chips). Door te proeven ga je het ervaren met je lichaam naast het weten met je verstand, avondmaal… Er is maar één liefde, maar één feest, maar één ding dat je hart werkelijk alles kan geven wat het nodig heeft en ze liggen allemaal voor je klaar … Met die kennis, dat vertrouwen, bezit je iets wat je in staat stelt om alles onder ogen te zien, te leven.
Begrijpen we hoe het feest wordt? De uitnodiging openmaken, ingaan op de uitnodiging, en dan het probleem zien : de wijn is op. Dan komt het aan op gehoorzaamheid : wat Jezus ook tegen u zal zeggen, doe het!. Want Hij zorgt voor wijn, tot zijn gedachtenis. In de Nieuwjaarsdienst ontdekten we tijdens de preek van dominee Eva : geloven, volgen, is heel makkelijk, gewoon doen wat Jezus zegt…
Eens heb ik gedanst terwijl ik helemaal niet kan dansen. Iemand zei : dans met mij! Kan je het niet?, ik leer het je, volg mij maar, en ik werd meegenomen, door te volgen. Hoe wordt dans weer ingezet? De
Heer van de dans haalt je erbij, nodigt je de dansvloer op, en dan het probleem zien : dans vergeten. Dan komt het aan op gehoorzaamheid, Jezus zette de dans weer in, en wij mogen volgen, leer mij volgen zonder vragen, vertrouwen én genieten!
predikant Gereformeerde Kerk Enter
Rijssenseweg 11
