Jozef maakt zich bekend en de broers kunnen niets uitbrengen. Die man die hen eerst voor spionnen houdt, daarna verrast op een uitgebreid diner, daarna Benjamin tot slaaf wil maken, daarna keihard begint te huilen, is dat hun broertje dat ze hadden willen vermoorden vanwege die dromen? Daar wordt je wel even stil van… Jozef doorbreekt de stilte…En of hij dan gelijk de juiste woorden gebruikt om zijn broers gerust te stellen…
We lezen Genesis 45 en 46:1-7, 28-34
Ik ben Jozef! …stilte…
Kom dichterbij! …de broers stappen naar voren…Ik ben Jozef, jullie broer die jullie verkocht hebben! …ze zullen angst hebben gevoeld…
Dit is echt hun Jozef!
Want alleen hij weet van de waarheid achter de jarenoude leugen. En die Jozef is nu de tweede man in Egypte…van de toenmalige wereld. (Waar ze iemand ophangen als vermaak om door de vogels het vlees van je botten te laten afpikken, zo is de schenker aan zijn einde gekomen) Een wereld van wrede machthebbers, waar zij bij in het niet vallen met wat ze Jozef hebben aangedaan. Zo iemand is hun Jozef geworden? Jozef ziet de angst en wanhoop bij zijn broers : Wees niet bedroefd en laat jullie ogen niet in toorn ontvlammen omdat jullie mij hiernaartoe verkocht hebben. Verdrietig / bedroefd, is een mengsel van woede en pijn. In toorn ontvlammen / ontsteld is verwijten maken, ergernis opwekken, er over tobben. Ze zitten in de piepzak, beter gezegd : heel erg diep in de put… Maar Jozef laat ze niet bungelen, sidderen of boete doen…Natuurlijk, beter waren ze eerder naar Egypte gegaan om Jozef op te zoeken. Maar Jozef neemt geen wraak. Nergens staat trouwens dat God wraak neemt, al suggereren de broers dat wel telkens. Dat zegt meer over het godsbeeld van de broers dan over de werkelijkheid van God. Vorige keer zagen we dat Jozef niet meegaat in het voorstel van de broers van 1 dood en 10 slaaf, maar hij er van maakt 1 slaaf en 10, alle anderen, vrij. Jozef komt ze telkens tegemoet en hoe… God heeft mij voor jullie uitgezonden om tot behoud van jullie leven, om jullie in leven te houden. Twee keer zegt hij dat.
Bijzonder om te zien hoe God steeds prominenter te voorschijn komt, Hem het masker wordt afgenomen. Het Familiediner in Egypte begon als een gemaskerd bal, waar Jozef zijn identiteit verzweeg, De maaltijden thuis waren ook een gemaskerd bal waar de broers jarenlang de waarheid verzwegen voor vader Jakob. Maar God verzweeg niets, verschuilde zich niet, maar kreeg als het ware niet de eer die Hem toekomt. Maar dat patroon wordt ook doorbroken. God wordt ontmaskerd, dat klinkt negatief. Maar het is positief. God had zichzelf geen masker opgezet, maar had zich berust dat mensen hem maskeren, verbergen. Deden alsof Hij er niet was. Ze hadden niet van harte berouw over hun zonden, waarmee ze God en hun naaste kwetsten en zichzelf de volle vreugde van het leven met de Heer ontnamen. Ze geloofden niet in een God van liefde en genade… Laat staan dat ze bereid waren die God te dienen… God is niet de afstandelijke, die niets te maken heeft met het leven van u, jou en mij. God is ook niet de straffende en wraaknemende God, die je bij elke misstap betaald zet. God is niet negatief: Hij denkt niet in iedereen slaaf maken, zelfs doden, maar denkt in leven en vrijheid. God leidt, God kiest uit, God is liefde. Dat is geen systeem, maar een persoonlijke geloofservaring. Zo ook bij Jozef. Niet de broers, maar Jozef zegt dat al zijn lijden Gods plan was. Pastoraal is dat belangrijk: wij gaan niet voor anderen invullen, maar luisteren en zwijgen als anderen het zo beleven. Jozef belijdt dat het God is, tot 3x toe vss 5, 7, 8. Zoek eerst het Koninkrijk van God en zijn gerechtigheid en al het andere, en zelfs in tijden van hongersnood, en alle ellende vooraf, daarin voorziet God, omdat Jozef zich liet vormen tot man van Gods dromen. Jozef is inderdaad helemaal de man geworden die God kan gebruiken. Ter geruststelling van de broers ontkent hij hun verantwoordelijkheid, hij stelt ze gerust. Praat ook meer over God dan over zichzelf. Gods hand leidt alle verwarring, ontstaan door de schuld van mensen, uiteindelijk naar zijn heilzaam doel.
Ga naar mijn vader: niet alleen met geld, koren, Simeon, Benjamin, maar ook met het verhaal van een levende Jozef. Pas daarna durven de broers met hem te spreken. Wat moet er bij ons gebeuren voordat we on speaking terms met anderen, met God komen? We met God praten, durven te reageren op zijn genade, zijn overvloed, zijn liefde? God als heilige en ontzagwekkend en wij zondige en bange mensen. God die we in onze oudste broer Jezus als Vader zijn mogen gaan zien, bij wie we kind aan huis mogen zijn?!
Dan wordt Benjamin nog een keer voorgetrokken door Jozef, nu zonder haat en nijd tot gevolg. Met kleding, nadat ze jaren geleden Jozefs mantel hadden verscheurd, die mantel die jaren geleden de oorzaak van hun ruzie was. Jozef zegt : maak onderweg geen ruzie, wees niet bang. Wat zal er door ze heen zijn gegaan? Wat zullen de broers zich ongemakkelijk hebben gevoeld om hun vader uit te moeten leggen hoe het zat dat zijn zoon Jozef nog leeft en onderkoning is in Egypte. Wat zal die leugen ze zwaar op de maag hebben gelegen al die jaren. Zo lang zo’n verschrikkelijk geheim bewaren. Jaren volgehouden. Het blijkt maar weer, al is de leugen nog zo snel…. Daarom: ga naar je vader, weet je welkom thuis. Maar dan zonder masker! Dat is niet eng, zonder masker bij de Vader thuiskomen. Want God kent je beter dan jij jezelf kent.
Wij zijn voortdurend onderweg. Sta je er voor open om werkelijk in vrede naar je Vader te gaan. Dat bedoelde Jozef eerst sarcastisch (44:17). Maar als alle leugens en alle patronen zijn doorbroken dan is het een belofte. Dat kan dus alleen als je goede voornemens hebt…
Jakob krijgt te horen : Jozef leeft nog. Toen bezweek zijn hart/bleef er koud onder/geloofde het niet. Daarna: ik zal gaan! Heeft weer zin om te leven, zijn geest leefde op. Leugenvrij leven, maakt levenslustig! Vader en zoon ontmoeten elkaar, vallen elkaar huilend in de armen, huilen lange tijd. Wat een emotioneel weerzien zal dat geweest zijn.
Gods droom is groter dan onze nachtmerrie. Uiteindelijk komt er verzoening tot stand tussen Jozef en zijn broers. Niet gelijk de eerste keer, Jozef test eerst zijn broers. Voordat Jozef overging tot bekendmaking en vergeving is hij eerst zelf veranderd van wie hij eerst was tot wie hij nu is en zijn de broers ook veranderd.
Jozef heeft veel geleerd in de tijd dat hij heel bewust de HEER in zijn leven bemerkte, om dat vervolgens door te geven aan zijn broers. Hopelijk hebben wij ook veel geleerd, mogen we weer wijzer ons leven leven, als dankbare mensen. Staan we open voor vergeving én verzoening? Verwonderd over wie God voor ons maar ook voor ons broers en zussen, ouders en kinderen wil zijn. Niet om wat wij doen, maar om wat God heeft gedaan. Om stil van te worden…en God voor te danken.
